Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
polskieradio.pl
Bartłomiej Makowski 09.09.2023

Stefan Martyka – śmierć propagandzisty

9 września 1951 z rąk żołnierzy antykomunistycznego podziemia zginął Stefan Martyka. Prowadził w Polskim Radiu propagandową audycję "Fala 49".
Stefan Martyka w  jednej ze scen sztuki Lekarz bezdomny Antoniego Słonimskiego wystawionej w Miejskim Teatrze KameralnymStefan Martyka w jednej ze scen sztuki "Lekarz bezdomny" Antoniego Słonimskiego wystawionej w Miejskim Teatrze KameralnymNAC

Audycja "Fala 49" to mroczny symbol stalinizmu. Program prowadzili Stefan Martyka, którego Marek Hłasko nazwał "trzeciorzędnym aktorzyną". Po zapowiedzi: "Tu Fala 49, tu Fala 49", która przerywała audycje muzyczne, na antenie ukazywały się polityczne paszkwile. Martyka, aktor z wykształcenia, z pełnym zaangażowaniem wygłaszał felietony, w których ostrzegał słuchaczy przed zachodnim imperializmem i usprawiedliwiał pokazowe procesy żołnierzy Armii Krajowej i zbrodnie bezpieki. 


Posłuchaj
04:05 TZS 1119 Pogrzeb Stefana Martyki Audycja "Tym żył świat" Michała Nogasia i Wojciecha Włodarczyka poświęcona sprawie zamordowania Martyki. (Archiwum PR)

 

Prawdopodobnie ta działalność ściągnęła na niego wyrok żołnierzy antykomunistycznego podziemia z organizacji "Kraj". Z pogrzebu Martyki władze komunistyczne uczyniły wielki wiec propagandowy. Uroczystości odbywały się w Teatrze Narodowym i na Placu Teatralnym, pochówek miał miejsce na cmentarzu powązkowskim.

Posłuchaj głosu stalinowskiej propagandy, zobacz serwis specjalny "90 LAT POLSKIEGO RADIA"  >>>>

Jak przebiegało zabójstwo radiowego propagandzisty? Posłuchaj audycji.

Zamachowcy zostali aresztowani rok po śmierci radiowca. Wszystkich czterech skazano na karę śmierci. Wyrok wykonano 13 maja 1953. Konsekwencją zabójstwa Stefana Martyki była również fala aresztowań członków "Kraju". Organizacja poszła w rozsypkę, zaś jej przywódca – Zenon Sobota – popełnił samobójstwo.

Audycja "Fala 49" zniknęła z anteny Polskiego Radia po dojściu do władzy Władysława Gomułki w październiku 1956 roku.