96 lat temu, 19 stycznia 1928 roku, ukazała się "Deklaracji Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem Marszałka Piłsudskiego" (BBWR).
Posłuchaj audycji o kształtowaniu się i rządach BBWR.
Po zamachu majowym 12 maja 1926 poplecznicy Józefa Piłsudskiego stanęli przed poważnym problemem. Przewrót był wsparty przez socjalistów wierzących w udział w nowej władzy ze względu na PPS-owską przeszłość Marszałka. Sam zamach miał jednak charakter antypartyjny i Piłsudski nie chciał budować swoich rządów w oparciu o którekolwiek z dotychczasowych stronnictw politycznych. Doszło do patowej sytuacji.
- Rząd nie miał formalnie swojej partii politycznej – zaznaczał prof. Michał Pietrzak w audycji Elizy Bojarskiej.
47:50 bbwr - lata trzydzieste____4_93_iv_tr_0-0_10823489aaee8c5a[00].mp3 Audycja Elizy Bojarskiej poświęcona powstaniu i działalności Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (PR 2.07.1993)
Piłsudczycy chcieli umocnić swoją pozycję w państwie: w administracji publicznej i wojsku. Chcieli też zmienić konstytucję na taką, która podkreślała rolę rządu i prezydenta. Do tego potrzebna była większość sejmowa. Tymczasem zbliżał się wyborczy rok 1928. Zaszła potrzeba utworzenia stronnictwa popierającego Piłsudskiego, które byłoby zdolne do wystartowania w wyborach. Zadanie stworzenia Bloku powierzono Waleremu Sławkowi.
JÓZEF PIŁSUDSKI - ZOBACZ SERWIS SPECJALNY POLSKIEGO RADIA >>>>
Czołowymi hasłami pomajowej retoryki było uleczenie państwa z "partyjniactwa", zatem ugrupowanie nie mogło być "partią". Tak powstała koncepcja budowy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem.
- Wybory roku 1928, tak jak wszystkie kolejne wybory w II RP były fałszowane – mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Historia Polski".
Mimo to, BBWR nie zdobył większości sejmowej. Blok otrzymał 30 procent poparcia. To oznaczało, że jego klub parlamentarny był największy, ale mniejsze stronnictwa opozycyjne łącznie wprowadziły do sejmu większą liczbę posłów.
Gdy opozycja zaczęła krzepnąć i z wolna rozpoczęło się kształtowanie Centrolewu, sanacyjny prezydent Ignacy Mościcki rozwiązał parlament. Wybory rozpisano na 30 listopada 1930. Nim do nich doszło, najważniejsi politycy opozycji zostali zamknięci w Berezie Kartuskiej. BBWR otrzymał tym razem poparcie w wysokości 47 proc.
- Była to partia prorządowa, ale z drugiej strony partia władzy, dlatego zaczęła zbierać różnego rodzaju śmiecie i odpadki z innych klubów parlamentarnych: posłów mniej odpornych na korupcyjne i półkorupcyjne, w sensie politycznym, propozycje – wyjaśniał prof. Paweł Wieczorkiewicz.
05:15 historia polski (310) - xx wiek___638_04_iv_tr_0-0_9906853aaf2a240[00].mp3 Gawęda historyczna prof. Pawła Wieczorkiewicza na temat BBWR w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Historia Polski" (PR 25.05.2004)
Głosami BBWR przegłosowana została 23 kwietnia 1935 konstytucja kwietniowa. Niedługo potem, 12 maja 1935, zmarł Józef Piłsudski. Pozbawiony jedynego spoiwa Blok został rozsadzony od wewnątrz przez ambicje i różnice poglądowe jego członków.
bm