127 lat temu, 17 sierpnia 1896 roku zmarł Robert Adolf Chodasiewicz, polski wojskowy i inżynier. Pionier wojsk balonowych i uczestnik konfliktów w Europie i Ameryce.
10:02 niezwykłe dzieje płk_ roberta chodasiewicza z argentyny___pz 10375_tr_0-0_132384996b116fdb[00].mp3 Niezwykłe dzieje płk. Roberta Chodasiewicza z Argentyny - audycja z cyklu "Polacy na szerokim świecie". (PR, 29.09.1963)
W młodości trafił do rosyjskiej szkoły wojskowej. Była to forma represji, jakie spotkały rodzinę Chodasiewicza za udział jego ojca w powstaniu listopadowym. Robert brał udział w wojnie krymskiej po stronie rosyjskiej, lecz w 1855 roku przeszedł na stronę brytyjską.
Po wojnie wyjechał do Anglii, a następnie służył w armii tureckiej. Jako topograf i inżynier uczestniczył m.in. w wytyczaniu turecko-greckiej granicy. Po pięciu latach służby, w 1862 roku wyjechał do USA, gdzie walczył po stronie Unii w wojnie secesyjnej.
- Jako inżyniera, przydzielono Chodasiewicza do sztabu gen. Ulissesa Granta, późniejszego prezydenta Stanów Zjednoczonych, z którym Chodasiewicz serdecznie się zaprzyjaźnił – słyszymy w audycji z cyklu "Polacy na szerokim świecie".
Ledwo skończył walczyć w armii amerykańskiej, porwał go nowy wir wojny. W 1865 roku wyjechał do Argentyny, gdzie w stopniu kapitana inżynierii uczestniczył w wojnie z Paragwajem. To właśnie w trakcie tego konfliktu zasłużył sobie na przydomek ojca argentyńskiego lotnictwa. Chodasiewicz zbudował balon obserwacyjny i 6 lipca 1866 roku dokonał pierwszego w Ameryce Południowej zwiadu lotniczego.
Polski inżynier zakończył służbę w wojsku w 1876 roku. Pracował jednak dalej i z czasem stał się jedną z najbardziej szanowanych postaci w ówczesnej Argentynie. - Organizował argentyńską służbę topograficzną, został dyrektorem kolei – słyszymy w audycji.
Prestiż, jakim cieszył się Robert Chodasiewicz, pozwolił mu wspierać licznych emigrantów z Polski, którzy uciekali przed represjami po powstaniu styczniowym lub szukali lepszych warunków ekonomicznych za oceanem. W 1890 roku Chodasiewicz założył Polskie Towarzystwo Demokratyczne, pierwszą organizację polonijną w Ameryce Południowej.
bm