Zdzisław Maklakiewicz. "Styl rozpoznawalny nawet w okropnych filmach"

Niezapomniane kreacje Maklakiewicza to między innymi inżynier Mamoń w "Rejsie" Marka Piwowskiego czy Arkaszka Kozłowski z "Wniebowziętych" Andrzeja Kondratiuka. W tych i kilku innych filmach grał z Janem Himilsbachem. Tworzyli specyficzny duet cwaniaków i filozofów z przedmieścia.

Po latach krytycy bardziej nawet doceniają te kreacje Maklakiewicza, widząc w nich świadomą realizację jego słów: "aktor jest zwierciadłem ludzi ze społeczeństwa, w którym żyje". Maklakiewicz grał też w serialach telewizyjnych, jak - "Czterdziestolatek", "Stawka większa niż życie", "Chłopi" i "Lalka". Wystąpił w dziesięciu spektaklach Teatru Telewizji, między innymi w "Martwych duszach" i "Dzikiej kaczce". Był autorem scenariusza do filmu "Jak to się robi", współautorem, z Bogumiłem Kobielą, pomysłu scenariusza do "Przeprowadzki" Jerzego Gruzy. 

"Miał swój styl rozpoznawalny nawet w złych czy wręcz okropnych filmach" - mówił o nim krytyk filmowy Krzysztof Mętrak.

Maklakiewicz opracował muzykę do kilku przedstawień teatralnych - "Jonasz i błazen", "Poskromienie złośnicy", "Jezioro Bodeńskie". Jedną z jego ostatnich ról na ekranie była postać nauczyciela tańca w odcinku "Polskich dróg" zatytułowanym "Lekcja poloneza". Po mistrzowsku zagrał tę rolę, pokazując tragizm postaci i sytuacji.

Brak cierpliwości do teatru

Urodził się 9 lipca 1927 roku w Warszawie. W czasie II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej. Brał udział w Powstaniu Warszawskim. Walczył w Śródmieściu jako strzelec batalionu "Kiliński". Po kapitulacji trafił do niemieckiego obozu jenieckiego Stalag XVIII C koło Markt Pongau w Austrii (obecnie Sankt Johann im Pongau), skąd powrócił do Polski we wrześniu 1945 roku.

Studia aktorskie rozpoczął w 1947 roku w Krakowie, a ukończył w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. Studiował tam też reżyserię, jednak tego kierunku nie ukończył. Zadebiutował w Teatrze Syrena w programie "Panie Dobrodzieju". Był także aktorem teatrów - Polskiego i Ludowego w Warszawie. W latach 1958-1962 występował w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, współpracując jednocześnie z kabaretem Bim-Bom.

Później grał w teatrach wrocławskich i w Starym Teatrze w Krakowie od 1967 do 1969 roku, by w latach 70. powrócić do stolicy. Tu na krótko związał się ze scenami Narodowego i Rozmaitości. Od połowy lat 60. grał głównie w filmach, w teatrze występował rzadziej. Do jego najbardziej znanych ról teatralnych należą: Jan w "Nosorożcu" Ionesco, Jourdin w "Mieszczaninie szlachcicem" Moliera oraz w "Trzech siostrach" Czechowa.

Maklakiewicz mówił, że brakuje mu cierpliwości do teatru, powtarzania roli. Na ten temat tak się wypowiadał: "nie mam serca do repertuaru (...), do tych tam wiecznie niespełnionych nadziei, antybodźców bezinteresownej zawiści, czyli tego całego romantyzmu, krótko mówiąc, ja robię na pół etatu". Aktor był barwną postacią, z czasem bujne życie towarzyskie i choroba alkoholowa zajmowały mu więcej czasu niż praca. 

Zdzisław Maklakiewicz zmarł w 1977 roku. Miał 50 lat. Został pochowany na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim. W 2009 roku prezydent Lech Kaczyński pośmiertnie odznaczył go Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. 

tjak