Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PolskieRadio24.pl
Izabella Mazurek 02.02.2024

Witold Łokuciewski. Ostatni dowódca Dywizjonu 303

107 lat temu, 2 lutego 1917, urodził się Witold Łokuciewski ps. Tolo, pilot i ostatni dowódca legendarnego polskiego Dywizjonu 303. Brał udział w wojnie obronnej 1939 roku i w bitwie o Anglię w 1940, zyskując miano asa myśliwskiego.
Witold Łokuciewski, as myśliwskiWitold Łokuciewski, as myśliwskiWikipedia/domena publiczna

Posłuchaj
00:32 Witold Łokuciewski opowiada o tym jak został zestrzelony Witold Łokuciewski opowiada o tym jak został zestrzelony (PR, 1975)

 

Urodził się w 1917 roku w miejscowości Kamienskaja w Rosji (obwód rostowski). W 1918 roku, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, rodzina Łokuciewskich zamieszkała w Wilnie.

W 1935 roku Witold Łokuciewski zdał maturę i zgłosił się do wojska. Uczył się w Szkole Rezerwy i Kawalerii w Grudziądzu, a w styczniu 1936 roku dostał się do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Z uprawnieniami pilota, w październiku 1938 roku został przydzielony do 112 Eskadry Myśliwskiej 1 Pułku Lotniczego w Warszawie. Służył tu do wybuchu wojny.

Od pierwszych dni wojny obronnej walczył z Niemcami w powietrzu. Pierwszy samolot wroga – Junkersa 87 wracającego z nalotu na Warszawę – strącił z kolegą 6 września.

Po wkroczeniu do Polski Armii Czerwonej 17 września, Łokuciewski wraz z innymi pilotami, ewakuował się do Rumunii i 7 października był już we Francji. Od maja do początku czerwca 1940 roku brał udział w walkach o Francję, a po jej kapitulacji, 21 czerwca statkiem ewakuował się z portu Saint-Jean-de-Luz do Wielkiej Brytanii. Tu dostał przydział do bazy w Northolt, do Dywizjonu 303, w którym walczył w bitwie o Anglię. Później w listopadzie 1941 roku został dowódcą eskadry "A" w Dywizjonie 303.

Bitwa o Anglię - zobacz serwis specjalny

Pechowo dla niego zakończyła się akcja 13 marca 1942 roku. Został zestrzelony nad Francją. Osłaniany przez ppor. Mieczysława Wyszkowskiego, wylądował ze wciągniętym podwoziem w polu. Został od razu aresztowany i wzięty do niewoli. Trafił do obozu w Żaganiu, gdzie – mimo dwukrotnych prób ucieczki - był więziony do końca wojny.


Posłuchaj
03:31 Hurricane był zwrotniejszy, po chwili wszedłem .mp3 - Hurricane był zwrotniejszy i po chwili wszedłem Niemcowi na ogon, zaczął uciekać, pikując do ziemi – wspominał płk Witold Łokuciewski (PR, 24.08.1980)

 

Wrócił do Anglii i 29 listopada 1945 roku został ponownie przydzielony do Dywizjonu 303, został jego dowódcą i pełnił tę funkcję aż do jego rozwiązania w grudniu 1946 roku.

Do Polski wrócił w 1947 roku i zamieszkał w Lublinie, do którego przyjechała rodzina z Wileńszczyzny. Przez dwa lata pracował jako instruktor w Aeroklubie Lubelskim w Świdniku. W 1949 roku stracił pracę, odebrano mu uprawnienia pilota i został aresztowany. Po uwolnieniu pracował w Warszawie jako taksówkarz.

Do lotnictwa wrócił na koniec 1956 roku. Ukończył m.in. szkolenie na samolotach odrzutowych MIG-15. Z wojskami lotniczymi związany był do 1969 roku. W latach 1969-1972 pełnił funkcję attaché wojskowego, morskiego i lotniczego przy ambasadzie polskiej w Londynie. Zmarł w Warszawie w 1990 roku.

Jako as myśliwski II wojny światowej odznaczony m.in. w grudniu 1940 roku Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1941 roku dwa razy Krzyżem Walecznych oraz brytyjskim Zaszczytnym Krzyżem Lotniczym (ang. Distinguished Flying Cross).

W Bitwie o Anglię zestrzelił 5 samolotów niemieckich.