Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PolskieRadio24.pl
Izabella Mazurek 01.12.2020

Telegrafon. Tak 121 lat temu nazywał się prototyp magnetofonu

W erze muzyki cyfrowej i cyfrowych odtwarzaczy, szczególnie młodszym słuchaczom, wydaje się to co najmniej dziwne. Duże magnetofony szpulowe, mniejsze i popularne "kaseciaki", czy te, które wręcz zalały cały świat – walkmany (też na kasety).
Tego typu magnetofony były wykorzystywane w Polskim Radiu od 1949 rokuTego typu magnetofony były wykorzystywane w Polskim Radiu od 1949 rokuWikipedia/Domena Publiczna

Dzisiaj mija 122. rocznica przyznania patentu na pierwsze urządzenie foniczne korzystające z magnetycznego zapisu (nagrywania). 1 grudnia 1898 roku Duńczyk Valdemar Poulsen uzyskał patent na telegrafon - prototyp współczesnego magnetofonu.

Duński inżynier, zatrudniony w Kopenhaskiej Kompanii Telefonicznej, stworzył urządzenie, które miało stać się elementem pierwowzoru automatycznej sekretarki. Stąd nazwa telegrafon.

Mechanizm działania został w XX wieku, z powodzeniem, zastosowany w znanych nam magnetofonach. Dźwięki zbierane przez mikrofon modulowały prąd elektryczny przepływający przez elektromagnes, który magnesował przesuwający się drut stalowy (zazwyczaj wtedy była to struna fortepianowa), a ten nawijał się na obracający cylinder.

Urządzenie to nie miało wzmacniacza, stąd odtwarzane nagrania były słabej jakości, a samo urządzenie było dość zawodne mechanicznie. Do obecnych czasów zachowało się jednak kilka nagrań, w tym nagranie z 1900 roku głosu cesarza Franciszka Józefa.

W 1905 roku prawa patentowe odkupiło American Telegraphone Company i stworzyło własne urządzenie, zwane dyktafonem. Produkowali go bez powodzenia do roku 1924. Dopiero na przełomie 1929 i 1930 stworzono urządzenie, które zapisywało dźwięk na taśmie stalowej, która była długa, cienka i ostra jak brzytwa, a że często się zrywała trzeba było obsługiwać urządzenie zdalnie.

W tych latach też Austriak Fritz Pfleumer pracował nad "lżejszymi" i tańszymi rozwiązaniami – elastyczną taśmą papierową pokrytą drobinkami żelaza. Poszukiwania zakończone powodzeniem doprowadziły w konsekwencji do stworzenia pierwszego urządzenia przypominającego późniejsze magnetofony szpulowe.

W roku 1932 brytyjska rozgłośnia radiowa BBC jako pierwsza na świecie nadała program nagrany na taśmie. Od tej pory technologia ta stawała się coraz bardziej powszechna i pozwoliła na niebywały rozwój rozgłośni radiowych.

W tamtych latach magnetofony przegrywały jeszcze z gramofonami i zapisami audycji oraz muzyki na płytach. Magnetofon jednak, z racji łatwiejszej obsługi i trwalszych materiałów, stał się dosyć szybko najpowszechniejszym urządzeniem w rozgłośniach na całym świecie i królował w nich niemal do końca XX wieku.

PP