Andrzej Walicki - przewodnik po rosyjskim mózgu

Znany humanista

Profesor Walicki był jednym z najbardziej cenionych polskich naukowców-humanistów na świecie. Świadczą o tym dwa istotne fakty. Po pierwsze ten, że Andrzej Walicki w 1998 roku został laureatem nagrody im. Eugenia Balzana, uważanej za najważniejszą europejską nagrodę w dziedzinie humanistyki. Drugim, ważniejszym dowodem jest to, że prace Walickiego od lat są wydawane na całym świecie i nie chodzi tu o artykuły (co jest powszechne w środowisku naukowym), ale o obszerne książki.

Młody profesor

Andrzej Walicki interesował się filozofią od młodych lat. Przyjacielem jego ojca – historyka sztuki Michała Walickiego i częstym bywalcem w jego domu był filozof Sergiusz Hessen. Rozmowy z Hessenem miały zasadnicze znaczenie dla rozbudzenia pasji młodego Andrzeja do filozofii. Na studia poszedł więc do Łodzi, gdzie wykładał Sergiusz Hessen, ale także wybitny Tadeusz Kotarbiński.

Dyplom zrobił już jednak na Uniwersytecie Warszawskim w 1953 roku, a doktoryzował się w roku 1957. Tytuł docenta otrzymał Walicki w 1964 roku w Instytucie Filozofii PAN, a profesora w 1972 roku, w wieku zaledwie 42 lat.

Zainteresowania

Poza kierunkiem filozoficznym Walicki studiował także rusycystykę. Oba fakultety wyznaczyły naturalny kierunek jego zainteresowań naukowych. Walicki jest bowiem znany przede wszystkim jako historyk myśli rosyjskiej. Drugą ważną gałęzią jego działalności naukowej jest historia myśli polskiej, szczególnie romantycznej. Jego prace dotyczą w szczególności takich zagadnień jak marksizm, myśl liberalna, totalitaryzm, komunizm, liberalizm, patriotyzm, nacjonalizm, mesjanizm czy wreszcie historia inteligencji.

Obok Leszka Kołakowskiego, Bronisława Baczko i Jerzego Szackiego Walicki jest uznawany za współtwórcę tak zwanej "warszawskiej szkoły historii idei", której przedstawiciele działali na Uniwersytecie Warszawskim w latach 50. Szkołę charakteryzowały nowatorskie metody zastosowane do badania dziejów idei.

Obieżyświat

W latach 1981 – 1986 profesor Walicki był wykładowcą Australijskiego Uniwersytetu Narodowego w Canberze. Od 1986 roku pracował przez kilka lat na Uniwersytecie Notre Dame w Stanach Zjednoczonych. Wykładał też jako profesor wizytujący na Uniwersytecie Stanforda.

Jasność wywodu

Poza samą wartością naukową wybitnych publikacji Walickiego, ich zaletą jest także styl.

- Nigdy nie dawał wielu przypisów, choć oczywiście zawsze miał przyswojona ogromna literaturę na damy temat - mówił w audycji Jerzego Mikke w Polskim Radiu filozof Adam Sikora w 1979 roku. – Wolał nie rozrywać spójności wywodu. Jego książki zarażają obecną w nich pasją Walickiego – dodawał Sikora.

Do najważniejszych publikacji Andrzeja Walickiego należą: "Osobowość a historia. Studia z dziejów literatury i myśli rosyjskiej" (1959), "Rosyjska filozofia i myśl społeczna. Od Oświecenia do marksizmu" (1973), "Między filozofią, religią i polityką. Studia o myśli polskiej epoki romantyzmu" (1983) i wiele innych.

az