Fiodor Dostojewski. Pisarz, psycholog, myśliciel

9 lutego 1881 roku zmarł Fiodor Dostojewski, rosyjski pisarz, jeden z najważniejszych autorów w dziejach literatury światowej.

Przyszedł na świat w Moskwie jako syn lekarza wojskowego. Już w dzieciństwie zetknął się z biedą i zepsuciem rozwijającego się miasta. W świecie literatury debiutował nie jako pisarz, a jako tłumacz, przekładał z francuskiego m.in. dzieła Balzaca.

W świecie zbrodni i kary

Dostojewski brał udział w spotkaniach pietraszewców, czyli kółek intelektualistów, zwolenników socjalizmu utopijnego. Za to został aresztowany i był o włos od kary śmierci. Tę zmieniono na czteroletnie zesłanie na Syberię.

- Dostojewski doświadczył na katordze kontaktu z kryminalistami - wyjaśniał ks. prof. Henryk Paprocki, gość audycji "Między zbrodnią i karą - demony Fiodora Dostojewskiego". - Po czymś takim trudno nie mieć obrazu człowieka jako zarazem anioła i bestii.

Doświadczenia z pobytu na Syberii natchnęły go do napisania powieści "Zapiski z martwego domu"(1860-62).

W stronę chrześcijaństwa

Dostojewski to nie tylko pisarz, to przede wszystkim myśliciel. Jedyną książką, którą miał przy sobie podczas pobytu na Syberii była "Biblia", to popchnęło go ku zagadnieniom moralności chrześcijańskiej. Jego książki stawiały czytelnika przed pytaniami granicznymi, na które odpowiedź miała zmienić diametralnie życie. - Właściwie trudno jest znaleźć w ówczesnej Europie drugiego człowieka, który przeczytałby tyle książek z zakresu Biblii - mówił ks. prof. Henryk Paprocki w audycji Elżbiety Łukomskiej i Doroty Gacek. - Dostojewski jest pisarzem przesiąkniętym prawosławnym chrześcijaństwem do szpiku kości.

Stąd u Dostojewskiego pochwała prostoduszności i krytyka ludzkiej pychy. Takie myślenie można znaleźć między innymi w "Zbrodni i karze", "Idiocie" i "Braciach Karamazow". Utwory Dostojewskiego pełne są symboliki chrześcijańskiej i odniesień: żadne imiona, wydarzenia, a nawet barwy, nie są przypadkowe.

Przeciwnik i prorok rewolucji

Sławę międzynarodową przyniosła Dostojewskiemu powieść "Biesy". - Pisarz przeraził się wizją rewolucji - wyjaśniał ks. prof. Henryk Paprocki. - Pojawiła mu się ona przed oczyma w wyniku pewnego wydarzenia. Rosyjski rewolucjonista Nieczajew zorganizował grupę buntowników. Jeden z nich, student Iwan Iwanowicz Iwanow, postanowił opuścić tę organizację i został zamordowany. Dla Dostojewskiego to wydarzenie było szokiem.

- Powieści Dostojewskiego pokazują, jak podświadomość człowieka oddziałuje na nasze zachowanie - mówił ks. prof. Henryk Paprocki.

W tej powieści badacze twórczości Dostojewskiego dopatrują się zapowiedzi rewolucji październikowej, która wstrząsnęła Rosją w 1917 roku. Tego wydarzenia pisarz nie dożył. Dostojewski zmarł 9 lutego 1881 roku.

Fiodor Dostojewski - sylwetkę pisarza przybliża ks. prof. Henryk Paprocki w audycji "Między zbrodnią i karą - demony Fiodora Dostojewskiego". Posłuchaj audycji Elżbiety Łukomskiej i Doroty Gacek.

bm