Mózg Einsteina
Trudno jest znaleźć bardziej znaną postać z kręgu uczonych, która byłaby lepiej rozpoznawalna niż Albert Einstein. Wielki fizyk urodził się 14 marca 1879. Zmarł 76 lat później, 18 kwietnia 1955 roku. Siedem godzin po śmierci twórcy teorii względności jego mózg został pobrany i zachowany do badań naukowych. Okoliczności uzyskania zgody na pobranie organu do dziś pozostają niejasne i budzą kontrowersje, tak samo jak wątpliwe etycznie było i jest zawłaszczenie narządu przez patologa Thomasa Stoltza Harveya.
Nowe fakty z życia fizyka
Sylwetkę autora teorii względności przedstawiła Dorota Truszczak w audycji "Einstein nieznany". Gościem programu, nadanego w 1995 roku był historyk nauki, Jarosław Włodarczyk. Pretekstem do rozmowy stała się publikacja na rynku polskim bestsellerowej książki dwóch dziennikarzy Rogera Highfielda i Paula Cartera "Prywatne życie Alberta Einsteina".
"Wszyscy, którzy interesują się osobą Alberta Einsteina, mają wobec Uniwersytetu Hebrajskiego dług wdzięczności" - napisali we wstępie autorzy publikacji. Co mieli na myśli? Wyjaśniał to na antenie Aleksander Klugman, ówczesny korespondent "Rzeczpospolitej" w Tel Awiwie.
- W testamencie napisanym w roku 1950, pięć lat przed swoją śmiercią Albert Einstein przekazał prawa autorskie do wszystkich swoich prac Uniwersytetowi Hebrajskiemu w Jerozolimie oraz prosił o przekazanie całego swojego archiwum Bibliotece Narodowej przy tym uniwersytecie - mówił dziennikarz. - Einstein odczuwał szczególną sympatię do tej właśnie biblioteki, której jeszcze za swego życia ofiarował wiele tysięcy książek, czasopism naukowych oraz różnych dokumentów.
Skarby ukryte w archiwum noblisty
Od roku 1955 ogromne zbiory zgromadzone przez Alberta Einsteina pozostawały na Uniwersytecie Princeton, gdzie uczony pracował i dokonał większości swoich odkryć. W roku 1982 wzbogacone o nowe dokumenty archiwum zostało przeniesione do Jerozolimy.
Wśród dokumentów znalazła się odpowiedź fizyka, której udzielił Dawidowi Ben Gurionowi. Zaproponował on Einsteinowi, by ten został prezydentem Izraela po śmierci pierwszego przywódcy tego kraju, prof. Chaima Weizmanna. "Nie dorosłem do tego zaszczytu" – napisał uczony.
- Są w tym archiwum dokumenty ukazujące nieznane dotąd szerokiej publiczności cechy i rysy Einsteina - powiedział Klugman. - Np. mało ludzi wie, że zajmował się pisaniem wierszy.
29:13 Prywatne życie Alberta Einsteina całość popr.- aud. Doroty Truszczak.mp3 "Einstein nieznany" - nowe fakty z życia wielkiego fizyka, komentarz historyka nauki Jarosława Włodarczyka. Audycja Doroty Truszczak. (PR, 13.05.1995)
Prośba o fryzjera
W liczącym ok. 50 tys. dokumentów i książek archiwum zachował się też króciutki list 9-letniej dziewczynki z Bostonu. "Gdy będzie pan w najbliższym czasie u swojego fryzjera, proszę mu powiedzieć, aby pana ostrzygł, jak się należy, bo ta obecna pana fryzura jest bardzo nieładna" – napisała.
Jaki wizerunek Einsteina wyłania się z najnowszej biografii uczonego? Jak bardzo jest inny od tego, który już funkcjonuje? Dlaczego prywatne życie geniusza poznaliśmy dopiero pod koniec XX wieku? To pytania, które stawiała autorka audycji. Posłuchaj, jakich odpowiedzi udzielił historyk nauki, dr Jarosław Włodarczyk.
bs