Bolesław III Krzywousty. Mąż stanu i okrutnik

28 października 1138 roku zmarł Bolesław III Krzywousty, piastowski książę Polski w latach 1107–1138.

Bolesław Krzywousty został uznany przez historiografię za obrońcę ówczesnej Polski. Większość swojego życia poświęcił chrystianizacji ziem Pomorza.

Swoim testamentem Bolesław określił zasady dziedziczenia i sprawowania władzy w państwie po swojej śmierci. Decyzja ta zapoczątkowała rozbicie dzielnicowe Polski.

- Jego rządy nie były odpowiednie na czasy, na które przypadały. Pasowałyby do pierwszych lat istnienia państwa polskiego, a nie wtedy gdy były faktycznie, czyli 140 lat po chrzcie Polski – mówił dr Wojciech Fałkowski, historyk-oskarżyciel w audycji z cyklu "Na historycznej wokandzie". – Gdyby rządził 100 lat wcześniej, to znakomicie wpisałby się w stopień rozwoju państwa. Na początku XIII wieku, nawet jak na Polskę, która nie była centrum Europy, było to rządzenie archaiczne – uznał historyk.

Bolesław Krzywousty toczył walkę ze swoim bratem Zbigniewem. Wygrał ją, więcej obiecując możnym. Wiązało się to z okrutnymi i łupieżczymi wyprawami na Pomorze i Morawy.

- Władca na miarę tamtych czasów powinien już wyjść poza taki prosty plan i zaproponować coś więcej. Taki  plan miał Zbigniew. Jednak możni wojowie wybrali Bolesława, bo jego propozycja była łatwą drogą wzbogacania się - mówił dr Wojciech Fałkowski. - Bolesław Krzywousty zakończył swój spór z bratem okrutnie – wydarł mu oczy. – Wtedy w średniowieczu uważano, że był to dobry sposób na unieszkodliwienie rywala, bez przelewu krwi dynastycznej - dodał dr Fałkowski.

- Mało który władca Polski miał takiego wspaniałego panegirystę, jakim był Gall Anonim, pierwszy poważny kronikarz w tej części Europy. – Mimo tego, że Gall uwielbiał swojego księcia i mógł na wiele spraw przymknąć oczy, to okaleczenie brata nazwał ciężkim grzechem – mówił prof. Tadeusz Rosłanowski, obrońca Piasta. Historyk podkreślił, że Krzywousty, który dokonywał różnych okrucieństw, rozumiał to jako rację stanu owego czasu.

- On ten grzech odpokutował, jak przystało wtedy na wielkiego władcę – wielkimi darami, pielgrzymką na Węgry, przy okazji której załatwił trochę spraw politycznych – dodał prof. Rosłanowski.

Był to mąż stanu porównywalny do innych mu równych w każdej epoce. - Być może był cyniczny i wyrachowany, ale jego celem było zapobiegnięcie rozpadowi państwa - stwierdził prof. Tadeusz Rosłanowski.

Historyk przypomniał, że w XIX wieku spośród trzech Bolesławów z linii Piastów - Chrobrego, Śmiałego i Krzywoustego - to właśnie Krzywousty był najczęściej przywoływanym królem, który pobił Niemca i dał przykład, jak przeciwstawić się wszelkim zakusom na niepodległość Polski.