10 listopada 1918 roku o godz. 7.30 na Dworcu Wiedeńskim w Warszawie, ze specjalnego pociągu z Berlina, wysiadło dwóch więźniów twierdzy magdeburskiej: brygadier Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski. - Pogoda była deszczowa i mglista, a na dworcu zaledwie kilka osób, bo prawie nikt nie wiedział o ich przyjeździe - opowiada warszawski przewodnik Artur Stachowski.
Książę Zdzisław Lubomirski zabrał uwolnionych wojskowych na śniadanie do swojego Białego Pałacyk przy Frascati (dziś al. Na Skarpie 20/26) na śniadanie i herbatę. Kolejne godziny wypełniły rozmowy o rządzie, ustroju i kształcie niepodległej Polski. - Z pałacu jedziemy na ul. Moniuszki 2A, gdzie w nieistniejącej już dziś kamienicy mieścił się pensjonat Wandy Majerówny. Właścicielka należała do Polskiej Organizacji Wojskowej (POW).
W 1939 roku na budynku przy ul. Moniuszki odsłonięto tablicę pamiątkową. W pensjonacie Wandy Majerówny Piłsudski przebywał do 13 listopada 1918. Foto. Narodowe Archiwum Cyfrowe/audiovis.nac.gov.pl
Dopiero stąd, ale za to lotem błyskawicy, rozeszła się po Warszawie wieść, że Piłsudski przyjechał. Sam żołnierz udał się do Pałacu Arcybiskupów Warszawskich (ul. Miodowa 17), gdzie spotkał się z abp. Aleksandrem Kakowskim. Dopiero stamtąd pojechał na ul. Mińską 25, gdzie mieszkała Aleksandra Szczerbińska, późniejsza druga żona Piłsudskiego. - Po raz pierwszy zobaczył wtedy Wandzię, córeczkę, która urodziła się w czasie jego osadzenia w Magdeburgu - przypomina przewodnik.
13 listopada Piłsudski przeprowadził się na Mokotowską 50, a z końcem miesiąca - do Belwederu. Jego rodzina - jako że z Aleksandrą pozostawali w nieformalnym związku, aż do 1921 roku mieszkała przy Koszykowej 70.
Kiedy po raz pierwszy po powrocie przemówił do ludzi i jak skomentowała to Maria Dąbrowska, a także gdzie Piłsudski spędził najszczęśliwsze lata dowiesz się słuchając nagrania audycji.
***
Tytuł audycji: Cztery Pory Roku
Prowadził: Roman Czejarek
Gość: Artur Stachowski (przewodnik miejski)
Data emisji: 10.11.2014
Godzina emisji: 9.00 - 12.00
(asz/ag)