Aby przeciwdziałać gospodarczym skutkom COVID-19, 31 marca 2020 r. weszła w życie pierwsza część pakietu pomocowego przygotowanego przez rząd (tarcza antykryzysowa). 18 kwietnia pojawiła się kolejna część - tarcza antykryzysowa 2.0, dnia 15 maja 2020 r. w Dzienniku Ustaw opublikowana została tarcza antykryzysowa 3.0, zaś 23 czerwca 2020 r. - tarcza antykryzysowa 4.0. Następnie weszła w życie tarcza branżowa 6.0.
Elementami rządowego wsparcia są również m.in. ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców oraz ustawa o zmianie ustawy o systemie instytucji rozwoju (PFR).
Poniżej prezentujemy, jakie rozwiązania zawierają uchwalone akty oraz które, już wcześniej istniejące instrumenty wsparcia, mogą okazać się korzystne dla firm.
Prezydent podpisał ustawę o tarczy 6.0. O wsparcie będzie się mogło ubiegać wiele branż
Podatki i składki – PIT, ZUS
Zgodnie z przyjętymi rozwiązaniami, wydłużony został termin przekazania przez płatników zaliczek związanych z podatkiem PIT.
Specustawa objęła zaliczki z przychodów z pracy oraz z umowy zlecenia i umowy o dzieło z marca i kwietnia.
Ich wpłata, zamiast odpowiednio do 20 kwietnia i 20 maja, mogła nastąpić do 1 czerwca 2020 r. Warunkiem skorzystania z odroczonego terminu płatności było wykazanie, że wnioskujący płatnicy ponieśli negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu epidemii COVID-19.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami dla podatników PIT termin na złożenie zeznania podatkowego za 2019 r. upływa 30 kwietnia 2020 r. W ustawie znalazł się jednak zapis umożliwiający podatnikom złożenie zeznania i uiszczenie należnego zobowiązania w terminie do 31 maja 2020 r. Przy czym w ustawie wskazano, że zeznanie złożone po 30 kwietnia a przed 31 maja 2020 r. będzie równoznaczne ze złożeniem przez podatnika tzw. czynnego żalu, a więc pisma, które chroni przed karami przewidzianymi dla podatnika w Kodeksie karnym skarbowym.
Tarcza 6.0. Jarosław Gowin: szykujemy nowe instrumenty pomocy
Dodatkowo istnieje możliwość rozliczenia w kosztach podatkowych kar umownych i odszkodowań w sytuacji, gdy firma nie mogła wywiązać się ze swoich zobowiązań na skutek koronawirusa.
ZUS
Nowe przepisy wprowadziły również możliwość odroczenia składek na ZUS na okres 3 miesięcy dla przedsiębiorców. W złożonym wniosku firma musiała wykazać, w jaki sposób epidemia koronawirusa przełożyła się na sytuację finansową firmy i brak możliwości opłacenia należności w terminie. W przypadku zawarcia umowy z ZUS nie nalicza się odsetek za zwłokę począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie ulgi w spłacie zadłużenia.
W przypadku samozatrudnionych i mikroprzedsiębiorców możliwe było uzyskanie całkowitego zwolnienia z płacenia składek na ZUS przez 3 miesiące.
Jednym z założeń uchwalonej w kwietniu nowej tarczy antykryzysowej było rozszerzenie zakresu podmiotów uprawnionych do zwolnienia ze składek.
Zgodnie z ustawą, przedsiębiorstwa zatrudniające od 10 do 49 ubezpieczonych mogły wystąpić o zwolnienie z obowiązkowych składek w wysokości 50% łącznej kwoty wszystkich składek.
Ulgi dla biznesu
Wprowadzona została również możliwość ujęcia ulgi na badania i rozwój już na etapie zaliczek na podatek dochodowy. Rozwiązanie to jest adresowane do firm prowadzących prace o tym charakterze, których celem jest przeciwdziałanie rozwojowi epidemii.
Wprowadzono możliwość skorzystania z "ulgi na złe długi" w zakresie odliczania wierzytelności, jeśli minie 30 dni od terminu płatności. Rozwiązanie to dotyczy jednakże tylko tych podmiotów, których sytuacja ekonomiczna uległa pogorszeniu z powodu epidemii koronawirusa.
Certyfikaty rezydencji
Wprowadzono możliwość potwierdzenia kopią certyfikatu rezydencji miejsca zamieszkania i siedziby podatnika dla celów podatkowych w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, a także w okresie kolejnych 2 miesięcy po ich odwołaniu.
W czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, a także w okresie kolejnych 2 miesięcy po ich odwołaniu, warunek uzyskania przez płatnika certyfikatu rezydencji od podatnika uważa się za spełniony także w przypadku, gdy płatnik posiada certyfikat rezydencji tego podatnika obejmujący 2019 r. oraz oświadczenie podatnika co do aktualności danych w nim zawartych.
W przypadku certyfikatu rezydencji niezawierającego okresu jego ważności, w odniesieniu do którego okres kolejnych 12 miesięcy upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, płatnik przy poborze podatku uwzględnia ten certyfikat przez okres obowiązywania tych stanów oraz przez okres 2 miesięcy po ich odwołaniu.
Bezpośrednie wsparcie finansowe przedsiębiorców
W opublikowanych przepisach rząd zaproponował szereg elementów takich jak m.in. odroczenie wybranych zobowiązań publicznych, pożyczki, gwarancje czy dopłaty do wynagrodzeń i składek ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP).
Dofinansowanie wynagrodzeń
W ramach wsparcia finansowego pracodawców zaproponowano dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników zatrudnionych u danego przedsiębiorcy oraz należnych od nich składek na ubezpieczenia społeczne - dotyczy to części finansowanej przez pracodawcę.
Premier: w dobie pandemii żadna firma nie zostanie bez pomocy
Początkowo firma mogła wystąpić o dofinansowanie wynagrodzeń wszystkich pracowników lub części z nich, objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19. Przedsiębiorstwa, których obroty spadną o 15% albo 25% względem wskazanych okresów referencyjnych, będą mogły uzyskać przez 3 miesiące dofinansowanie ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do połowy wynagrodzeń pracowników, jednak nie więcej niż do wysokości 40% przeciętnego wynagrodzenia ogłaszanego przez GUS.
Obecnie istnieje możliwość otrzymania wsparcia z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przez te podmioty, które pomimo spadku obrotów gospodarczych w następstwie COVID-19, nie zdecydowały się na objęcie pracowników przestojem ekonomicznym, przestojem wynikającym z art. 81 Kodeksu pracy oraz obniżeniem wymiaru czasu pracy.
Aby otrzymać wsparcie z funduszu, konieczne jest złożenie wniosku o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków FGŚP do dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy, właściwego ze względu na swoją siedzibę.
Świadczenie postojowe
Dla osób prowadzących działalność gospodarczą oraz wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych ustawodawca przewidział świadczenia postojowe. W razie przestoju trwającego co najmniej 30 dni mogą one wnioskować o świadczenie postojowe w wysokości do 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeżeli umowa została zawarta przed dniem 1 kwietnia 2020 r., a wynagrodzenie z tytułu wykonywania umowy cywilnoprawnej wynosi nie mniej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020 r.
Świadczenie postojowe może zostać przyznane ponownie, na podstawie oświadczenia osoby uprawnionej, której wypłacono świadczenie postojowe. Wypłata po raz kolejny świadczenia postojowego może zostać dokonana nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty świadczenia postojowego. Warunkiem przyznania kolejnego świadczenia postojowego jest wykazanie w oświadczeniu, że sytuacja materialna nie uległa poprawie.
Wsparcie Agencji Rozwoju Przemysłu
Tarcza antykryzysowa 2.0. zawiera rozwiązania dotyczące możliwości udzielenia przez Agencję Rozwoju Przemysłu przedsiębiorcom wsparcia służącego zachowaniu płynności finansowej.
Wsparcie to może przybrać między innymi postać pożyczek z ARP na bieżące funkcjonowanie, z 15-miesięczną karencją spłaty. Priorytet przy uzyskiwaniu wsparcia z ARP mają mieć branże dotknięte kryzysem, takie jak sektor transportowy.
Odroczenia obowiązków, wydłużenie ważności decyzji administracyjnych
Wydłużenie ważności decyzji administracyjnych
Ponieważ panująca epidemia powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu urzędów, uchwalone przepisy wpłynęły na wydłużenie ważności decyzji administracyjnych. Dotyczy to na przykład wydłużenia ważności okresowych badań lekarskich pracowników oraz ważność orzeczeń o stopniu niepełnosprawności (warunkujących wypłatę świadczeń).
Przedłużenie wiz i zezwoleń na pobyt
Przedłużone mają zostać również wizy pobytowe i zezwolenia na pobyt wydawane cudzoziemcom.
Wydłużeniu uległ także termin składania wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych dla pracowników (w tym na pobyt czasowy, stały czy rezydenta długoterminowego UE) oraz okres ważności wizy, jeżeli ostatni dzień ważności zezwolenia lub wizy wypadałby w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (przedłużenie do 30 dni od dnia odwołania tego stanu).
W znowelizowanej ustawie rozszerzona została lista dokumentów uprawniających cudzoziemców do legalnego pobytu.
Więcej czasu na PPK
Zmiany dotknęły również PPK. Średnie przedsiębiorstwa, zatrudniające co najmniej 50 pracowników i nie więcej niż 249, miały więcej czasu na zawarcie umów o zarządzanie i prowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych. Na starych zasadach termin na zawarcie umów upłynął odpowiednio pod koniec kwietnia i na początku maja bieżącego roku.
Zmiana wydłużyła ten terminu aż o 9 miesięcy, dzięki czemu firmy, w okresie problemów gospodarczych wywołanych epidemią, nie muszą ponosić kosztów związanych z implementacją PPK.
Przesunięcie terminów sprawozdań i deklaracji
Specustawa wprowadziła również możliwość przesunięcia za pomocą rozporządzenia Ministra Finansów terminów składania sprawozdań finansowych o 3 miesiące, przez podmioty zobowiązane do tego w ustawie o rachunkowości (w przypadku jednostek podlegających nadzorowi KNF - o 2 miesiące).
CIT
Termin na złożenie deklaracji CIT-8 i płatności podatku przesunięto na 31 maja 2020 r. Z kolei dla organizacji pozarządowych termin ten został przesunięty na 31 lipca 2020 r.
VAT
Obowiązek składania nowych JPK_VAT z deklaracją (JPK_VDEK) dla wszystkich przedsiębiorców został odroczony do dnia 1 października 2020 r.
Nieruchomości - umowy najmu
W związku z zakazem handlu w obiektach o powierzchni sprzedażowej przekraczającej 2.000 m2, wygaśnięciu ulegają zobowiązania stron zawartej umowy najmu.
W związku z tym konieczne jest złożenie przez najemcę wiążącej oferty przedłużenia obowiązywania umowy na dotychczasowych warunkach o okres obowiązywania zakazu przedłużony o sześć miesięcy. Powinno to nastąpić w okresie trzech miesięcy od daty zniesienia zakazu.
Na mocy uchwalonych przepisów, najemcy mogą też wnioskować o przedłużenie najmu do 30 czerwca bieżącego roku, jeżeli ich umowy wygasłyby przed tym terminem. Bez znaczenia pozostaje tu charakter prowadzonej działalności gospodarczej i miejsce, w którym znajduje się lokal. Istotne znaczenie ma fakt, że przepisy nie znajdą zastosowania, gdy wynajmujący wcześniej nie dopełnił swoich zobowiązań.
Tarcza 4.0 doprecyzowuje pojęcie powierzchni handlowej, przez którą rozumie się powierzchnię znajdującą się w obiekcie handlowym o powierzchni sprzedaży powyżej 2.000 m2 niezależnie od celu oddania powierzchni do używania, w szczególności w celu sprzedaży towarów, świadczenia usług i gastronomii.
Zapłata podatku minimalnego
Wprowadzono możliwość zwolnienia z podatku od przychodów z budynków przychodów podlegających opodatkowaniu na podstawie art. 30g ustawy o PIT lub art. 24b ustawy o CIT, ustalonych za okres od dnia 1 marca 2020 r. Zwolnienie obowiązuje do dnia 31 grudnia 2020 r.
Podatek od nieruchomości
Rady gmin mogą uchwalić częściowe zwolnienia od podatku od nieruchomości, takich jak grunty czy budynki. Jest to istotne dla przedsiębiorców, których sytuacja pogorszyła się w związku z pandemią.
Pomoc publiczna
Oprócz tarczy antykryzysowej, warto pamięć również o dotychczas istniejących źródłach pomocy publicznej.
Przemyślane i skuteczne wykorzystywanie dostępnych dotacji i ulg może pozwolić na obniżenie zobowiązań podatkowych lub kosztów prowadzonej działalności poprzez ich częściową refundację.
Trzeba zwrócić uwagę w szczególności na ulgę badawczo-rozwojową oraz IP BOX, które nie wymagają od przedsiębiorców deklarowania żadnych nowych przedsięwzięć. Możliwość skorzystania z tych ulg uwarunkowana jest wyłącznie charakterem dotychczasowej działalności przedsiębiorcy.
Spośród dostępnych instrumentów, szczególnie pomocne mogą okazać się:
Ulga badawczo-rozwojowa – dodatkowe zwiększenie kosztów uzyskania przychodu z tytułu realizowanej działalności badawczo-rozwojowej;
IP BOX – możliwość zastosowania obniżonej stawki opodatkowania w stosunku do dochodów uzyskanych dzięki uzyskanym prawom własności intelektualnej oraz programom komputerowym;
Dotacje UE – wsparcia w ramach dotacji bezpośrednich, dostępne przede wszystkim na realizację projektów badawczo-rozwojowych oraz zakup infrastruktury B+R;
Polska Strefa Inwestycji – zwolnienie z podatku dochodowego z tytułu realizacji nowej inwestycji.
Tarcza branżowa 6.0.
Po przegłosowaniu przez Sejm senackich poprawek parlament zakończył prace nad tarczą branżową 6.0 i 15 grudnia 2020 roku została ona podpisana przez prezydenta.
Przewiduje ona: zwolnienie ze składek ZUS za listopad, ustanowienie jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego w wysokości 2080 zł, dopłata dla przedsiębiorców w wysokości 2 tys. zł do każdego miejsca pracy, w tym umowy zlecenie, dotacja w wysokości do 5 tys. zł; zawieszenie opłaty targowej w 2021 roku, za co wszystkie gminy otrzymają rekompensatę – to główne rozwiązania pakietu pomocowego dla przedsiębiorców.
Przepisy te pomogą firmom z branż najbardziej dotkniętych skutkami drugiej fali pandemii koronawirusa. W tym: gastronomicznej, weselnej, fitness, targowej, turystycznej, estradowej, filmowej, sprzedaży detalicznej (stragany i targowiska), kulturalno-rozrywkowej, rekreacyjnej, fotograficznej, fizjoterapeutycznej, edukacyjnej, transportowej i pralniczej.
O wsparcie będą mogły ubiegać się firmy reprezentujące branże: gastronomiczną, kulturalno-rozrywkową (estradową, targową, fotograficzną, filmową, muzealną), sportową (fitness, siłownie, rekreacja, baseny, aquaparki, uzdrowiska), sprzedaży detalicznej (targowiska, bazary), turystyczną (organizatorzy turystyki, hotele i podobne obiekty zakwaterowania, przewodnicy górscy, piloci wycieczek i przewodnicy turystyczni, rezerwacja biletów), transportową (firmy autokarowe, taksówkarze), edukacyjną, cateringową, usług pralniczych.
Ustawa przewiduje kilkadziesiąt regulacji, z których najistotniejsze to:
- zwolnienie z ZUS – zwolnienie z obowiązku opłacania należnych składek za okres od dnia 1 listopada 2020 r. do dnia 30 listopada 2020 r., z możliwością przedłużenia na kolejne miesiące i o kolejne branże,
- jednorazowe dodatkowe świadczenie postojowe – dla osób, które na dzień 30 września 2020 r. prowadziły jeden z określonych rodzajów działalności, z możliwością przedłużenia na kolejne miesiące i o kolejne branże,
- dotacja dla mikro i małych przedsiębiorstw – wysokość wsparcia wyniesie do 5 tys. zł,
- dofinansowanie wynagrodzeń pracowników w kwocie 2000 zł przez 3 miesiące,
- zawieszenie opłaty targowej w 2021 r. – przedsiębiorcy na tym rozwiązaniu zaoszczędzą łącznie kwotę 139 mln złotych; projekt przewiduje dla gmin rekompensatę, ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, dochodów utraconych z tytułu braku opłaty targowej w 2021 r.
Z nowych instrumentów skorzysta 270 tys. firm. Łączna kwota miesięcznego wsparcia dla przedsiębiorców to ponad 4,5 mld zł. Dofinansowaniem wynagrodzeń objętych zostanie około 1 mln pracowników. Ten instrument został przewidziany na okres 3 miesięcy.
Rozwiązania tarczy branżowej dotyczą 3 miesięcy. Jeśli będzie to konieczne, w odpowiednim czasie rząd podejmie decyzje o przedłużeniu wsparcia dla przedsiębiorców. Możliwe będzie też poszerzenie pomocy o kolejne branże. Wydłużona zostanie też możliwość skorzystania z już funkcjonujących form pomocowych.
PolskieRadio24.pl/MRPiT/DoS, PFR, PwC, jk