Polską religijność ludową nazywa się często maryjną. - W powszechnej świadomości i wyobraźni także religijność Ameryki Łacińskiej jest kojarzona z postacią Najświętszej Maryi Panny. Czy to jest słuszne skojarzenie? - zastanawiał się prowadzący audycję Piotr Kędziorek.
Etnografka Agnieszka Dziarmaga przyznała, że podobieństw jest wiele. - Kultura religijna Ameryki Łacińskiej to niezwykle rozwinięty kult Matki Boskiej, który sięga korzeniami czasów konkwisty. Te ziemie były ewangelizowane przez zakony popularyzujące kult Marii, przede wszystkim przez franciszkanów - opowiadała badaczka religijności. I dodaje, że również Hiszpanie i Portugalczycy przywozili do Ameryki bardzo silne przywiązanie do Matki Boskiej.
Czy zatem na kulty maryjne większy wpływ wywarły tradycje Półwyspu Iberyjskiego, czy może kulty prekolumbijskich cywilizacji? - Pewne elementy w samej obrzędowości mają źródła prekolumbijskie czy indiańskie. Franciszkanie w szczególności, ale też dominikanie i jezuici, kładli duży nacisk na obrzędowość. Na to, by włączać pewne elementy związane z tradycja indiańską do obrzędowości katolickiej, którą upowszechniali na tych terenach - wyjaśniała badaczka.
Etnografka dodała, że znajduje to dziś wyraz w rozbudowanej obrzędowości m.in. świąt maryjnych. Rytuałom religijnym towarzyszą tańce, tzw. danzas, które symbolizują walę dobra ze złem. Charakterystycznym elementem religijności Ameryki Łacińskiej jest również teatralizacja świąt.
Piotr Kędziorek podkreślił, że w ostatnim czasie znacznie wzrosła ranga Święta Matki Boskiej Zielnej, obchodzonego 15 sierpnia. - Kiedyś inne święta, związane w innymi wydarzeniami życia Maryi czy świętej rodziny wydawały się mieć ważniejszą rolę w naszej religijności. A jak to jest w Ameryce Łacińskiej? - pytał prowadzący.
Kościół bogato zdobiony kwiatami w Zinacantan na południu Meksyku, w stanie Chiapas, fot. Sylwia Mróz/ Polskie Radio
Agnieszka Dziarmaga jest zdania, że dla Ameryki Łacińskiej to również najważniejszy dzień, choć dla Meksykanów równorzędnym świętem jest 12 grudnia, dzień ostatniego objawienia Matki Boskiej z Guadalupe, zwanej Patronką obu Ameryk. - To wyjątkowa uroczystość, która jest obchodzona w całym kraju. Natomiast, jeśli mówimy o całej Ameryce Łacińskiej, to myślę, że Święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny jest tym najważniejszym - opowiadała etnografka.
Badaczka podkreśla, że Meksykanie ozdabiają kościoły w sposób niezwykły. - Budują tzw. arcos florales, czyli ogromne drewniane konstrukcje pokryte kwiatami, z których układane są motywy maryjne i geometryczne.
Magazyn "Źródła" poprowadził Piotr Kędziorek.
(sm/mm)