Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Dwójka
Bartosz Chmielewski 09.02.2013

"Z narkotycznego upojenia wychodzi się z obciętym językiem"

- Po pierwszym kontakcie z pejotlem Witkacy twierdził, że może umrzeć spokojnie, bo widział tamten świat. Oczywiście nigdy później już tak wspaniałej iluminacji nie doznał - mówił w Dwójce krytyk Jan Gondowicz podczas dyskusji o narkotycznych doświadczeniach pisarzy.
psychodeliczny obraz Witkacegopsychodeliczny obraz WitkacegoMichał Nowak

Charles Baudelaire twierdził, że to środki potęgowania osobowości. Walter Benjamin określał je mianem literaturorodnych. Z kolei Ernst Jünger w swoim eseju "Przybliżenia. Narkotyki i upojenie" pisał, że to jedyna metoda kontaktu ze sferą duchową w świecie konsumpcji. Większość "eksperymentujących" pisarzy traktowało je jako mityczny klucz do innego świata. Paradoksalnie żaden, jak zwracał uwagę prof. Przemysław Czapliński, nie był w stanie przekazać, co tak naprawdę zobaczył "po drugiej stronie".

- Pisanie o doświadczeniach narkotycznych działa w dwie strony. Odsyła nas do czegoś, co niewątpliwie miało miejsce, ale też ukazuje niemożność językowego oddania tych doświadczeń - mówił gość Michała Nowaka. Czapliński zauważa, że większość relacji z doświadczeń narkotycznych albo pozostaje po stronie bełkotu, albo - po przełożeniu na język komunikatywny - staje się osobistym wyobrażeniem twórcy na temat tego, jak mógł wyglądać jego narkotyczny odlot. - To trochę tak, jakby ktoś po upojeniu narkotycznym wychodził na drugi brzeg z obciętym językiem - dodawał.

W dyskusji na temat wpływu narkotyków na literaturę i ich kulturowego znaczenia udział wzięli: prof. Wojciech Kunicki - germanista, literaturoznawca, tłumacz książki "Przybliżenia. Narkotyki i upojenie" Ernsta Jüngera; prof. Lech Sokół - historyk dramatu i teatru, witkacolog; Tomasz Piątek - pisarz, autor "Heroiny"; Jan Gondowicz - krytyk literacki, tłumacz, znawca literatury francuskiej; prof. Przemysław Czapliński - historyk literatury; dr Janusz Koczberski - psycholog, certyfikowany specjalista terapii uzależnień.

Do wysłuchania nagrania audycji zaprasza Michał Nowak.