"Litwo! Ojczyzno moja, ty jesteś jak zdrowie/Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,/Kto cię stracił...". To chyba znają w Polsce wszyscy, nawet ci, dla których literatura jest dawnym, nic dziś już nieznaczącym szkolnym wspomnieniem. Połączenia tych słów - trzynastozgłoskowym rytmem układające się w wersy, niemalże dziesięć tysięcy wersów - wydają się w swej kunsztowności czymś jak najbardziej naturalnym. "Każde słowo ma właściwe sobie miejsce, jakby przygotowane przez wiele stuleci dziejów języka polskiego", napisze o tych zdaniach Miłosz. A przecież najpierw było: "Ojczyzno Litwo moja, ty jesteś jak zdrowie,/Ileś sercu potrzebna, ten tylko się dowie,/Kto cię stracił; a piękność twą w całej ozdobie/Ten tylko widzi, czuje, kto tęskni po tobie". Później jeszcze kilka poszukiwań połączeń najlepszych - i tak oto powstają pierwsze frazy jednego z najbardziej niezwykłych polskich tekstów. "Litwo! Ojczyzno moja", czyli najważniejsza polska opowieść – zobacz więcej
9 listopada 1924 roku, w dziesięciolecie odzyskania niepodległości, odbyła się uroczysta premiera filmowej adaptacji "Pana Tadeusza" w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego. Była to największa polska produkcja okresu międzywojennego. Na widowni pojawili się marszałek Józef Piłsudski, prezydent Ignacy Mościcki, przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, ministrowie. – Z recenzji prasowych wiemy, że publiczność tak gorąco odbierała ten film, że kiedy pojawiały się napisy-fragmenty poematu, ludzie bili im brawo – mówiła w Sezonie na Dwójkę Renata Wąsowska z Filmoteki Narodowej.
Taśmy z przedwojennym "Panem Tadeuszem" w czasie wojny wywieziono z kraju. Od lat 50. były w posiadaniu Filmoteki Narodowej. Gdy w 2006 roku we Wrocławiu odnaleziono kolejne fragmenty filmu, zdecydowano się na rekonstrukcję. Film trzeba było poskładać z fragmentów. Teraz ma 100 minut.
9 listopada 2012 w odremontowanym, zabytkowym budynku kina Iluzjon – Muzeum Sztuki Filmowej odbędzie się repremiera Pana Tadeusza, zrekonstruowanego w technologii 4K, z towarzyszeniem muzyki na żywo, specjalnie na tę okazję skomponowanej przez Tadeusza Woźniaka we współpracy z Tomaszem Szymusiem, Tomaszem Filipczakiem i Piotrem Woźniakiem. Przed tym ważnym wydarzeniem rozmawialiśmy w Dwójce zarówno o Mickiewiczowskim poemacie, jak i o tej pierwszej adaptacji.
Gośćmi "Sezonu na Dwójkę" byli: Małgorzata Orzeł z Muzeum "Pana Tadeusza", Renata Wąsowska z Filmoteki Narodowej, Joanna Puchalska - prawnuczka ostatniego właściciela dworu w Czombrowie i prof. Andrzej Fabianowski - specjalista od literatury romantycznej.
Audycję przygotowały Anna Lisiecka i Bogumiła Prządka.