Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Czwórka
Agata Mrózek 06.09.2010

Tam, gdzie Warszawa mówiła w jidysz

W ubiegłym tygodniu odbył się w stolicy VII Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera.
Na Próżnej po zmroku.Na Próżnej po zmroku. (źr. festiwalsingera.pl)

Warszawa Singera rozwija się z roku na rok. Widać, że wraz z zainteresowaniem, którym cieszy się festiwal, wzrasta świadomość kultury żydowskiej wśród warszawiaków. Jak co roku na przełomie sierpnia i września, ulica Próżna przy Placu Grzybowskim zapłonęła tysiącem świec, rozbrzmiała klezmerską muzyką i zapachniała koszerną kuchnią. Słowem, ożyła paletą barw sztuki żydowskiej.

Festiwal odwiedzilił zupełnie nowe miejsca. – W tym roku pojawilismy się na Barce Herbatnik, gdzie Warszawa mówiła po żydowsku – zdradza Gołda Tencer , dyrektor festiwalu i fundacji Shalom. – Byliśmy też na Wąskim Dunaju, gdzie stała niegdyś pierwsza w Warszawie synagoga i mykwa. Na koncercie Nigela Kennedy’ego zjawiło się aż 6 tysięcy ludzi - podkreśla.

W czasie festiwalu odbyły się projekcje filmów o tematyce żydowskiej. W kinie Iluzjon wyświetlono film Dariusza Jabłońskiego "Fotoamator", uhonorowany na licznych festiwalach filmowych.

Przy okazji festiwalu otwarto na ulicy Błotnej "Shlomo’s", jedną z pierwszych restauracji koszernych w Polsce. Specjalny certyfikat koszerności nadał jej rabin Shalom Ber Stambler, przedstawiciel wspólnoty żydowskiej Chabat-Lubavitch.

– Żydzi wierzą, że pożywienie ma bardzo duży wpływ nie tylko na stan fizyczny człowieka, ale również na jego charakter. W diecie dopuszczają jedynie zaleconą przez Torę żywność – wyjaśnia rabin. Nie jadają wieprzowiny i z wielka ostrożnością podchodzą do jedzenia wszelkiego mięsa. Jeśli, dopuszczalne za zwyczaj, baranina, wołowina czy nawet drób nie przeszły przez specjalny ubój koszerny wykonywany przez eksperta, są zakazane.

– Podstawą koszernej kuchni jest zachowanie zasady, by nie łączyć mięsa z mlekiem. Po zjedzeniu potrawy mięsnej należy odczekać aż 6 godzin nim wypije się mleko, lub zje mleczne przetwory. W domach religijnych Żydów kuchnia zawsze podzielona jest na część "mleczną" i "mięsną" - tłumaczy Shalom Ber Stambler.

Nie jest łatwo uzyskać certyfikat koszerności restauracji. Zajmuje się tym specjalny system rabinacki, który daje instrukcje w jaki sposób restauracja ma być zbudowana i prowadzona. Wyznacza on specjalnych inspektorów, którzy na bieżąco udzielają wskazówek restauratorom i przeprowadzają kontrolę żywności.

Am