1 sierpnia 1944 roku na zawsze pozostanie w sercach nie tylko Warszawiaków, lecz wszystkich Polaków. Walka o stolicę była batalią o przyszłość całej Polski, jej suwerenność i niepodległość.
Przeciw sowietom i komunizmowi
Dowództwo AK zakładało, że Armia Czerwona będzie dążyć do jak najszybszego zajęcia Warszawy i tym samym ustanowienia komunistycznego porządku na terenie przyszłej Polski. Po odzyskaniu stolicy z hitlerowskich rąk Armia Krajowa miała wystąpić w roli gospodarza witającego radziecką armię i tym samym zyskać atut w walce o niezależność od ZSRR.
73. rocznica Powstania Warszawskiego - czytaj więcej
– Powstanie Warszawskie było elementem akcji „Burza”, ale pierwotnie stolica była z planu wyłączona, ponieważ istniał tam zbyt wielki garnizon niemiecki, mieszkało zbyt wiele ludzi. Liczono, że gdy będzie zbliżała się Armia Czerwona, to w miastach na kresach będą wybuchały powstania i władze będzie przejmowała Armia Krajowa oraz administracja rządu na uchodźstwie. Nie brano wówczas pod uwagę radzieckiej perfidii. Żołnierze AK zostali aresztowani i wówczas w Londynie zrodził się pomysł powstania, które miało być sygnałem dla świata – mówił w PR24 prof. Jerzy Eisler, historyk IPN.
Tykająca bomba
Zapewne nigdy nie ucichną spory dotyczące zasadności rozpoczęcia Powstania Warszawskiego. Analizując jednak czynniki, które doprowadziły do jego wybuchu można wysnuć wniosek, że było ono nieuniknione. Manifest PKWN, poniżanie ludności stolicy przez Niemców, łapanki, egzekucje i wiele innych – to wszystko sprawiło, że młodzi ludzie rwali się do walki i chcieli chwycić za broń.
– Zemsta źle się kojarzy, ale przez 5 lat miasto i jego mieszkańcy byli świadkami niebywałych rzeczy. Najpierw bombardowanie w 1939, potem egzekucje, łapanki, powstanie w getcie. Wszystko to rozgrywało się na oczach ludzi. Następnie historia z komendantem SS Franzem Kutscherą. Wszystko razem i atmosfera pogardy dla Polaków powodowały, że wielu młodych ludzi rwało się do broni i chciało rewanżu, żadnych jeńców. Brzmi to bardzo nieładnie, ale jest to szalenie ludzkie. Powinniśmy odwoływać się przede wszystkim do takich przyczyn, a nie stricte militarnych – wskazywał Gość PR24.
PR24/GM