Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
polskieradio.pl
Marta Kwasnicka 27.12.2012

Ludzka dłoń wykształciła się... do bójek?

Dłoń zawiera 27 wyspecjalizowanych kości. To bardzo skomplikowany instrument i chwytność bynajmniej nie wyjaśnia, dlaczego wygląda tak a nie inaczej. Jest nowa hipoteza.
Ludzka dłoń wykształciła się... do bójek? flickr/domena publiczna
Ludzka dłoń wykształciła się... do bójek?
Dłoń zawiera 27 wyspecjalizowanych kości. To bardzo skomplikowany instrument i chwytność bynajmniej nie wyjaśnia, dlaczego wygląda tak a nie inaczej. Jest nowe wyjaśnienie.
Do takiej a nie innej ewolucji dłoni mogła przyczynić się częsta potrzeba użycia siły. Dotychczas kształt ten wiązano głównie z wykorzystywaniem rąk do manipulacji przedmiotami. Tylko człowiek potrafi tą samą kończyną nawlec nitkę na igłę, podnosić się na drążku i sterować łodzią.
Te same proporcje, które sprawiają, że ludzka dłoń jest precyzyjna, sprawiają, że staje się bardzo efektywna, kiedy zwinąć ją w pięść. Jest wówczas zwartą, twardą bryłą - i jest to charakterystyczne tylko dla naszych dłoni. Np. szympansy mają na to zbyt długie palce.
Jak czytamy na łamach „Journal of Experimental Biology”, naukowcy z University of Utah zmierzyli siły i przyspieszenie, jakie towarzyszą dłoni człowieka uderzającego w bokserski worek. Badali zaprawionych w boju przedstawicieli sztuk walki, którzy bili worek pięścią albo płaską dłonią. - Zadaliśmy sobie pytanie: „czy faktycznie pięść uderza mocniej, niż otwarta dłoń?" – mówi jeden z autorów pracy, David Carrier.
Oczywiście, kiedy cios jest wyprowadzany pięścią, uderzenie obejmuje powierzchnię nieco mniejszą, i dlatego - przy tej samej sile uderzenia - nacisk wywierany na każdą jednostkę powierzchni jest nieco większy, niż gdyby użyto całej dłoni. Co jeszcze ważniejsze, zwijanie dłoni w pięść pozwala wzmocnić i jednocześnie ochronić delikatne kości palców i reszty dłoni. Kciuk pełni wówczas rolę dodatkowego wzmocnienia czy wręcz zewnętrznego stelaża. Używanie pięści pozwala aż czterokrotnie zwiększyć sztywność stawów śródręczno-paliczkowych do przekazywania siły uderzenia.
Carrier i jego kolega Michael H. Morgan z University of Utah przypominają, że dobrą zdolność do manipulacji różnymi przedmiotami mogłoby zapewnić wiele różnych wariantów kształtów i proporcji dłoni. - Ale być może istnieje tylko jeden układ proporcji dłoni, dzięki któremu nadaje się ona zarówno do precyzyjnej manipulacji, jak i do walki – piszą. - Dłoń reprezentuje tożsamość Homo sapiens, jej ewolucyjna doniosłość polega na tym, że służy dwóm sprzecznym celom, i obydwa są charakterystycznie ludzkie - dodają.

Do takiej a nie innej ewolucji dłoni mogła przyczynić się częsta potrzeba użycia siły.

Dotychczas kształt ten wiązano głównie z wykorzystywaniem rąk do manipulacji przedmiotami. Tylko człowiek potrafi tą samą kończyną nawlec nitkę na igłę, podnosić się na drążku i sterować łodzią.

Te same proporcje, które sprawiają, że ludzka dłoń jest precyzyjna, sprawiają, że staje się bardzo efektywna, kiedy zwinąć ją w pięść. Jest wówczas zwartą, twardą bryłą - i jest to charakterystyczne tylko dla naszych dłoni. Np. szympansy mają na to zbyt długie palce.

Jak czytamy na łamach „Journal of Experimental Biology”, naukowcy z University of Utah zmierzyli siły i przyspieszenie, jakie towarzyszą dłoni człowieka uderzającego w bokserski worek. Badali zaprawionych w boju przedstawicieli sztuk walki, którzy bili worek pięścią albo płaską dłonią. - Zadaliśmy sobie pytanie: „czy faktycznie pięść uderza mocniej, niż otwarta dłoń?" – mówi jeden z autorów pracy, David Carrier.

Oczywiście, kiedy cios jest wyprowadzany pięścią, uderzenie obejmuje powierzchnię nieco mniejszą, i dlatego - przy tej samej sile uderzenia - nacisk wywierany na każdą jednostkę powierzchni jest nieco większy, niż gdyby użyto całej dłoni. Co jeszcze ważniejsze, zwijanie dłoni w pięść pozwala wzmocnić i jednocześnie ochronić delikatne kości palców i reszty dłoni. Kciuk pełni wówczas rolę dodatkowego wzmocnienia czy wręcz zewnętrznego stelaża. Używanie pięści pozwala aż czterokrotnie zwiększyć sztywność stawów śródręczno-paliczkowych do przekazywania siły uderzenia.

Carrier i jego kolega Michael H. Morgan z University of Utah przypominają, że dobrą zdolność do manipulacji różnymi przedmiotami mogłoby zapewnić wiele różnych wariantów kształtów i proporcji dłoni. - Ale być może istnieje tylko jeden układ proporcji dłoni, dzięki któremu nadaje się ona zarówno do precyzyjnej manipulacji, jak i do walki – piszą. - Dłoń reprezentuje tożsamość Homo sapiens, jej ewolucyjna doniosłość polega na tym, że służy dwóm sprzecznym celom, i obydwa są charakterystycznie ludzkie - dodają.

(ew/PAP/io9/BBC)