Natomiast, kto i w jakim stopniu poniesie te koszty, zależy od tego, u kogo podejmiemy dodatkową pracę na zlecenie.
W świetle obowiązujących przepisów, każdy kto podejmie się wykonania jakiejś dodatkowej pracy na podstawie: umowy zlecenia bądź agencyjnej, umowy o świadczeniu usług czy o dzieło, zawartej z własnym pracodawcą lub z innym podmiotem, ale będzie to praca na rzecz tegoż pracodawcy, uważany jest za pracownika.
Zasada swobody umów
Jedną z podstawowych zasad obowiązujących w prawie jest wyrażona w art. 3531 Kodeksu cywilnego zasada swobody umów. Zgodnie z nią strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Umowa zlecenie jest umową nazwaną. Definicja oraz główne postanowienia umowy zlecenia zawarte zostały w Kodeksie cywilnym – w księdze trzeciej, w tytule XXI.
Przez umowę zlecenie przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W ujęciu kodeksowym przedmiotem umowy zlecenia jest zobowiązanie zleceniobiorcy do dokonania – z zasady osobiście – na rzecz dającego zlecenie określonej czynności prawnej. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do należytej staranności; inaczej niż przy umowie o dzieło, gdzie wykonawca zobowiązuje się do osiągnięcia umówionego rezultatu.
Umowa z własnym pracodawcą
Konsekwencje tego faktu dla ubezpieczeń społecznych wyjaśnia Elżbieta Szustak z centrali ZUS w Warszawie. – Osoba taka podlega obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom społecznym, ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu, chorobowemu i ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu tej zawartej umowy zlecenia.
Ważne!
Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.
W tej sytuacji nie ma znaczenia posiadanie prawa do emerytury lub renty bądź posiadanie statusu ucznia albo studenta w wieku do 26 lat. W każdym z tych przypadków za zleceniobiorcę należy opłacać składki na takich samych zasadach, jak za pracownika.
Umowa z pracownikiem na urlopie wychowawczym
Inaczej jest na przykład, gdy umowa zlecenia została zawarta z pracownikiem przebywającym na urlopie wychowawczym lub bezpłatnym. Wówczas taki pracownik podlega ubezpieczeniom na zasadach dotyczących zleceniobiorców.
Umowa z innym pracodawcą
To dobry moment, żeby zapytać o powinności składkowe na rzecz ZUS w sytuacji, kiedy chcemy sobie do etatu dorobić, dorywczo u innego pracodawcy.
– Składki na ubezpieczenia społeczne od takiej umowy zlecenia zawartej z innym niż nasz własny pracodawca zostaną odprowadzone, ale tylko pod warunkiem, że przychód z naszej etatowej umowy o pracę, jest niższy od minimalnego wynagrodzenia – podkreśla Elżbieta Szustak.
I dodaje: – Kiedy pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, tzn. ma zagwarantowane minimalne wynagrodzenie, albo jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, ale ma w umowie zagwarantowane przynajmniej minimalne wynagrodzenie, to z tytułu umowy zlecenia podlega dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym, ale obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. W przeciwnym przypadku podlega z umowy zlecenia obowiązkowo i ubezpieczeniu zdrowotnemu, i społecznym – wyjaśnia ekspertka ZUS.
Dodajmy, że osoby wykonujące taką umowę zlecenia na rzecz innego niż własny pracodawca podmiotu, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu, zaś ubezpieczenie chorobowe jest dla tych osób dobrowolne.
Jak obliczyć podstawę wymiaru składek
Natomiast podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne takiego zleceniobiorcy ustala się w zależności od tego, w jakiej formie została określona odpłatność za wykonanie umowy zlecenia:
– jeżeli odpłatność została określona kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej, akordowo, prowizyjnie to podstawę wymiaru stawek stanowi przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu tej umowy;
– jeżeli odpłatność określono w innej formie, podstawę wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż minimalne wynagrodzenie.
Jeżeli osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia pozostaje jednocześnie w dwóch lub więcej stosunkach pracy na cząstki etatu, to dla celów ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia należy zsumować podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia z tytułu wszystkich umów o pracę.
W sytuacji gdy łącznie wynoszą one co najmniej tyle, ile wynosi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, osoba wykonująca umowę zlecenie podlega z tego tytułu dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Dodajmy, że składki na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców są takie same, jak dla innych ubezpieczonych.
Więcej szczegółów na ten temat można znaleźć pod adresem: www.zus.pl
Halina Lichocka /mb
Podstawa prawna:
Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 1442).
