W uzasadnieniu projektu nowej ustawy o oświadczeniach majątkowych osób pełniących funkcje publiczne podkreślono, że zasadniczym motywem proponowanych zmian "jest konieczność funkcjonowania skutecznego systemu prewencji i kontroli antykorupcyjnej, jak również przejrzystości życia publicznego pozwalającej na społeczną kontrolę majątku polityków i urzędników, także w celu zwiększenia poziomu zaufania do sektora publicznego".
Resort sprawiedliwości proponuje m.in., by spośród osób zobowiązanych do składania oświadczeń została wyodrębniona grupa, której oświadczenia m.in. ze względu na sprawowaną funkcję powinny z urzędu trafiać do szczegółowej weryfikacji.
Poszerzono grono osób objętych obowiązkiem
Zgodnie z projektem do składania oświadczeń - oprócz dotychczas objętych tym obowiązkiem - mają być zobowiązani: członkowie Rady Polityki Pieniężnej oraz członkowie Zarządu Narodowego Banku Polskiego - jako osoby wchodzące w skład organów banku centralnego, a także zastępcy prezesa Instytutu Pamięci Narodowej i szef Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
Uwzględniając zakres zadań oraz odpowiedzialności Komisji Nadzoru Finansowego, przewiduje się zobowiązanie do składania oświadczeń majątkowych zarówno przewodniczącego, jego zastępców oraz członków Komisji, jak również pracowników Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego. Obowiązek ten mają mieć także pracownicy Urzędu Patentowego oraz Państwowej Inspekcji Pracy, dyrektor generalny Najwyższej Izby Kontroli oraz kontrolerzy Izby.
Zawody związane z sądownictwem
Do składania oświadczeń mają być ponadto zobowiązani: członkowie Trybunału Stanu, ławnicy, starsi referendarze sądowi, referendarze sądowi w sądach powszechnych i administracyjnych, asystenci sędziów, dyrektorów sądów powszechnych, asesorów prokuratury oraz asystenci prokuratorów, kuratorów sądowych, asesorów komorniczych, notariuszy i zastępców notarialnych oraz osób posiadających licencję syndyka, powołanych do wykonywania czynności syndyka, nadzorcy sądowego albo zarządcy.
Przewidziano, że obowiązek składania oświadczenia będą mieli również pozaetatowi członkowie samorządowych kolegiów odwoławczych, pracownicy samorządowi, pracownicy jednostek organizacyjnych, którzy podlegają ustawie o pracownikach samorządowych. Uwzględniono też strażników miejskich jako członków formacji uprawnionej m.in. do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. W ocenie MS oświadczenia majątkowe powinny też składać osoby posiadające uprawnienia egzaminatora w zakresie uprawnień do kierowania pojazdami.
Obowiązkiem objęci nawet żołnierze Żandarmerii Wojskowej
Przewidziano ponadto obowiązek składania oświadczenia majątkowego przez wszystkich żołnierzy Żandarmerii Wojskowej jako wyodrębnionej i wyspecjalizowanej służby powołanej m.in. do wykrywania przestępstw i wykroczeń popełnionych w szczególności przez żołnierzy, ujawniania i ścigania ich sprawców oraz ujawniania i zabezpieczania dowodów tych przestępstw i wykroczeń - a zatem czynności o charakterze zbliżonym do wykonywanych przez policję, której funkcjonariusze są zobowiązani do składania oświadczeń majątkowych.
W uzasadnieniu zaznaczono, że uwzględniając charakter uczelni publicznych, tworzonych przez państwo reprezentowane przez właściwy organ władzy lub administracji publicznej - uzasadnione jest objęcie obowiązkiem składania oświadczeń także kierujących nimi rektora i prorektorów, kierującego administracją i gospodarką uczelni kanclerza oraz kwestora, pełniącego funkcję głównego księgowego. Do składania oświadczeń majątkowych zobowiązane będą również osoby pełniące funkcje kierownicze i zarządcze Polskiej Akademii Nauk.
Oświadczenia publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej
Projekt zakłada, że oświadczenia majątkowe będą ujawniane poprzez publikację w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie danego urzędu. Ujawniane mają być wszystkie informacje zawarte w złożonym oświadczeniu - wyjątkiem mają być informacje o numerze PESEL, adresie zamieszkania składającego oświadczenie oraz o miejscu położenia nieruchomości objętych oświadczeniem.
MS proponuje, by ustawa weszła w życie 1 maja 2015 r. Według resortu to najwcześniejsza data, która pozwoli na zakończenie cyklu rocznego składania oświadczeń majątkowych w oparciu o dotychczasowe przepisy i od której możliwe będzie rozpoczęcie stosowania nowych przepisów bez potrzeby opatrywania ich licznymi przepisami przejściowymi.
PAP, awi