W środę połączone komisje sejmowe finansów publicznych oraz samorządu terytorialnego i polityki regionalnej wysłuchały informacji rządu i BGK na temat realizacji Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strukturalnych.
- W roku 2016 przychody samorządów wyniosły 190 mld zł, w roku 2020 zwiększyły się o 50 proc., do 304 mld zł. Nie przełożyło się to na zwiększone inwestycje. Wydatki na inwestycje wynosiły od 24 do 50 mld zł, rekordowy poziom wydatki na inwestycje osiągnęły w 2018 roku, kiedy to było 51 mld zł - powiedziała podczas obrad komisji prezes BGK Beata Daszyńska-Muzyczka.
Dodała, że niektóre samorządy przez lata nie dokonały żadnych inwestycji.
Wielomiliardowe dofinansowania
- Wniosków od samorządów, które chciały wziąć udział w programie Polski Ład, było 7998. Wartość tych wniosków wyniosła 93 mld zł. Komisja, która opiniowała wnioski, miała ogromne znaczenie, jak to przełożyć na 20 mld zł, które było pierwotnie przeznaczone na program. Ostatecznie pan premier Mateusz Morawiecki podjął decyzję, aby zwiększyć wartość programu o 3,8 mld zł - powiedziała Beata Daszyńska-Muzyczka.
Zaznaczyła, że w ramach programu nie było ustalanych żadnych limitów na poszczególne priorytety, jakie mają być realizowane w jego ramach, aby zostawić samorządom dowolność w wyborze celów.
- Inwestycje drogowe czy wodno-kanalizacyjne, których dotyczyły wnioski, często czekały wiele lat na środki. Drogi na poziomie gminnym czy powiatowym wymagają ogromnych nakładów, a drogi mają bezpośrednie przełożenie na działalność biznesu. Na ten priorytet, w ramach którego dofinansowanie inwestycji wynosi 95 proc., łączna suma wniosków wyniosła 17 mld zł, z czego 5 mld zł to inwestycje wodno-kanalizacyjne. Obecnie 58 proc. polskich domostw nie ma dostępu do kanalizacji, aby je podłączyć, trzeba wykonać 163 tys. km sieci, co kosztowałoby 60-70 mld zł - powiedziała prezes BGK.
Dodała, że wkrótce rozpocznie się drugi nabór wniosków o udział w programie, który - podobnie jak pierwszy - będzie miał charakter pilotażowy.
Podział środków na zasadach proporcjonalności
Zastępczyni szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Izabela Antos dodała, że komisja oceniająca wnioski brała pod uwagę zasadę proporcjonalności.
- Zasada proporcjonalności była bardzo ważna, aby wszystkie samorządy mogły otrzymać środki. Proporcjonalność dotyczyła wielkości samorządów – gminy otrzymywały od kilku do kilkunastu najwyżej milionów, powiaty od kilku milionów do 18 mln zł, większe miasta to już inwestycje rzędu kilkudziesięciu milionów złotych, a największe inwestycje dotyczą wniosków województw - powiedziała wiceminister Antos.
Dodatkowe środki
Z kolei wiceminister finansów Piotr Patkowski stwierdził, że środki przekazywane w ramach funduszu Polski Ład nie mają zastąpić ani dochodów własnych, ani wydatków własnych samorządów.
- To jest dodatkowa oferta rządu, skierowana głównie do samorządów o najmniejszym potencjale inwestycyjnym - powiedział Piotr Patkowski.
Ważna rola BGK: emituje obligacje z gwarancją Skarbu Państwa
Wyjaśnił, że operatorem programu jest BGK, który na jego realizację emituje obligacje.
- Z punktu widzenia Ministerstwa Finansów wygląda to tak, że wszystkie obligacje BGK mają gwarancję Skarbu Państwa. To wchodzi do długu Skarbu Państwa według metodologii unijnej i tutaj nic się nie zmieniło. BGK nie prowadzi emisji bez wiedzy rządu, to jest uzgadniane, a także raportowane Komisji Europejskiej oraz umieszczane w ustawie budżetowej, którą opiniuje Sejm - dodał wiceminister finansów.
Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych ma na celu zwiększenie skali inwestycji publicznych przez bezzwrotne dofinansowanie inwestycji realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego (JST). Wysokość bezzwrotnego dofinansowania jest zależna od obszaru priorytetowego, w którym mieści się planowana inwestycja. Program realizowany jest poprzez promesy inwestycyjne udzielane przez BGK.
PAP, jk