Indeks menedżerów ds. zakupów Instytutu Zarządzania Podażą spadł do 57,6 w styczniu z 58,8 w grudniu i 63,7 w marcu ubiegłego roku. Złożony indeks jest teraz w 85 percentylu dla wszystkich miesięcy od 1980 roku, w dół z 89 percentyla w grudniu i 99 percentyla w marcu. Indeks jest nadal znacznie powyżej 50-punktowego progu, który oddziela rozwijającą się gospodarkę od kurczącego się PKB, ale wzrosty aktywności są mniejsze niż wcześniej
Druga faza ożywienia
Nowe zamówienia, produkcja, zapasy i dostawy wykazały wolniejszy wzrost w zeszłym miesiącu. Jedynie zatrudnienie przyspieszyło. Spadek indeksu jest normalny w tym punkcie cyklu, ponieważ bardzo szybkie wzrosty w pierwszej fazie ożywienia, związane z ponownym uruchomieniem wcześniej niewykorzystywanych mocy produkcyjnych, ustępują miejsca bardziej umiarkowanej ekspansji.
W tej drugiej fazie ożywienia, wzrost aktywności jest zwykle skoncentrowany w węższej grupie przedsiębiorstw, ponieważ presja na koszty, niedobory siły roboczej i nadmierne zapasy stają się bardziej problematyczne. Podobnie jak w poprzednich cyklach, presja inflacyjna prawdopodobnie będzie się nadal nasilać, nawet przy umiarkowanym wzroście produkcji, ponieważ zwiększy się liczba wiążących ograniczeń zdolności produkcyjnych w produkcji krótkoterminowej.
Fed zasygnalizował już swój zamiar zakończenia programu skupu obligacji i rozpoczęcia podnoszenia stóp procentowych w celu ograniczenia bodźców gospodarczych. Inwestorzy oczekują, że bank centralny podniesie stopę funduszy federalnych o prawie 125 punktów bazowych do stycznia 2023 r., próbując w ten sposób zapanować nad inflacją.
Kluczowym pytaniem jest, czy Fed może zaprojektować miękkie lądowanie, zmniejszając inflację do docelowego poziomu nieco ponad 2 proc. z obecnego poziomu 7 proc. bez wpędzania gospodarki w recesję.
Historycznie rzecz ujmując
Jednak miękkie lądowania były już wcześniej trudne do osiągnięcia. Od 1918 r. inflacja cen konsumpcyjnych spadała z najwyższego poziomu ponad 5 proc. dziesięciokrotnie, ale w sześciu z nich spadek ten wiązał się z recesją. W każdym z ostatnich pięciu przypadków, gdy inflacja osiągała szczyt powyżej 5 proc. - w 1970, 1974, 1980, 1990 i 2008 roku - następowała recesja.
Ostatnie przypadki, kiedy inflacja spadała bez natychmiastowej recesji, miały miejsce w 1951 roku, kiedy gospodarka przegrzała się w wyniku wojny koreańskiej, a wcześniej w 1947 roku, kiedy gospodarka wychodziła z drugiej wojny światowej. Niektórzy decydenci i ekonomiści twierdzą, że wyjście z pandemii COVID-19 bardziej przypomina powojenną demobilizację i przestawienie się na przemysł cywilny niż normalny cykl koniunkturalny.
Ekonomiści Białego Domu porównali obecną sytuację do gwałtownego wzrostu cen w 1947 roku, spowodowanego końcem kontroli cen w połączeniu z problemami z łańcuchem dostaw i stłumionym popytem po wojnie ("Historical Parallels to Today's Inflationary Episode", Council of Economic Advisers, 6 lipca 2021).
Problem z tą analogią polega na tym, że jest to tylko jeden przypadek sprzed ponad 70 lat. Nowsze i częstsze epizody inflacyjne zazwyczaj kończyły się recesją lub spowolnieniem w połowie cyklu koniunkturalnego. Presja cenowa ma swój własny wewnętrzny impet i raczej się nasila niż zmniejsza, w miarę jak cykl koniunkturalny staje się bardziej dojrzały, a margines wolnych mocy produkcyjnych kurczy się na wszystkich rynkach.
Fed może jeszcze być w stanie przeciwstawić się przeciwnościom losu i doprowadzić do miękkiego lądowania gospodarki bez recesji lub poważnego spowolnienia w połowie cyklu, ale główni decydenci w ciągu ostatnich 70 lat częściej ponosili porażki niż odnosili sukcesy w realizacji tego celu. Historia sugeruje, że ścieżka polityki niezbędna do miękkiego lądowania jest niezwykle wąska i często niemożliwa do przejścia.
Czytaj także:
PolskieRadio24.pl/ Fed/ Reuters/ mib