PIE zwrócił uwagę, że pandemia spowodowała wzrost oszczędności w krajach UE - zamrożenie aktywności w większości gospodarek wiązało się z ograniczonym dostępem do dóbr i usług konsumpcyjnych. "W efekcie stopa oszczędności wzrosła z 12,6 proc. do 25 proc. w II kw. 2020 r. Wskaźnik utrzymał się na wysokim poziomie także w III kw. 2020 r." - przypomniano w analizie PIE.
Z lokat odpłynęła niemal co czwarta złotówka. Inflacja pochłania siłę nabywczą oszczędności
Europa oszczędza w pandemii
Tymczasem w Polsce wzrost stopy oszczędności był niski i krótkotrwały na tle pozostałych państw UE. Obostrzenia wprowadzane w kraju były wprawdzie podobne jak w innych państwach Europy, ale miały znacznie mniejszy wpływ na decyzje finansowe. "Stopa oszczędności wzrosła z 1,7 proc. do 18,2 proc. w II kw. 2020 r. Kwartał później ponownie powróciła jednak na poziom 6 proc." - konstatują eksperci PIE.
W ocenie PIE niskie oszczędności są prawdopodobnie świadomym wyborem polskich gospodarstw domowych. "Badania koniunktury konsumenckiej Komisji Europejskiej wskazują, że okres pandemii wpłynął na pogorszenie oceny dotyczącej sytuacji finansowej i oszczędności gospodarstw domowych".
W analizie PIE Zwrócono uwagę, że tzw. bilans odpowiedzi na pytanie o oszczędności pogorszył się od początku 2020 r. z -0,7 do -13,9.
"Takiej tendencji nie obserwujemy w innych krajach UE - gospodarstwa domowe raportują jedynie pogorszenie oceny swojej sytuacji finansowej" - stwierdzili analitycy. Zauważyli, że zdecydowanie pozytywnie oceniają natomiast swoje bieżące oszczędności. Bilans odpowiedzi w tym przypadku od początku 2020 r. wzrósł z 6,8 do 21,3.
Ponad 3 mld zł ulokowane przez Polaków w obligacjach. Rośnie zainteresowanie tą formą oszczędzania
Dlaczego nie oszczędzają ?
Zdaniem ekspertów PIE na decyzje finansowe Polaków wpływa obawa o inflację i utratę wartości zgromadzonych środków finansowych. "Inflacja w Polsce jest najwyższa spośród krajów UE – indeks HICP sięgnął w marcu 4,4 proc." - przypomniano.
Jak zastrzegli analitycy PIE, chociaż wskaźnik jest zawyżony przez sposób obliczania przez Eurostat ceny usług finansowych, to krajowa inflacja najprawdopodobniej także wkrótce przekroczy poziom 4 proc. "Oznacza to znacznie niższy poziom realnych stóp procentowych niż w krajach strefy euro" - twierdzą ekonomiści PIE.
NBP utrzymuje stopę referencyjną na poziomie 0,1 proc., a oprocentowanie depozytów gospodarstw domowych jest nieznacznie wyższe - głównie za sprawą lokat długoterminowych. "Przy wysokiej inflacji i niskim oprocentowaniu depozytów siła nabywcza oszczędności Polaków obniża się i to szybciej niż w innych państwach UE" - podsumowano w analizie Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
PR24/PAP/sw