Powstanie w getcie warszawskim trwało zaledwie miesiąc i z góry skazane było na porażkę, ale historycy są niemal zgodni, że zryw odwagi w getcie można porównać z powstaniem warszawskim. Wystąpienie w getcie było także pierwszą tego typu akcją w całej okupowanej Europie.
Życie codzienne w getcie warszawskim
Warunki życia w getcie warszawskim były tragiczne. Na wydzielonym terenie miasta przebywało 460 tys. ludzi. Mieszkańców dziesiątkowały choroby i głód. W chwili wybuchu powstania w getcie przebywało zaledwie od 50 do 70 tys. osób.
– W momencie wybuchu powstania mamy getto szczątkowe. Getto warszawskie, które istniało od 1940 roku, w największej formie trwało do roku 1942. Wtedy zaczęła się wielka akcja likwidacyjna, czyli wywózki Żydów do obozów zagłady. Powstanie w getcie warszawskim nie miało założenia, że będzie wygrane. Chodziło bardziej o zbrojną samoobronę – wyjaśniała w PR24 Aleksandra Karkowska z Muzeum Historii Żydów Polskich.
Po powstaniu
Powstanie w getcie warszawskim trwało niespełna miesiąc. Walczący przeciwko hitlerowcom nie mieli ani doświadczenia bojowego, ani odpowiedniego uzbrojenia. Getto zostało zrównane z ziemią.
– Po oficjalnym zakończeniu powstania ogłoszonym przez Niemców miało miejsce symboliczne wydarzenie, które odebrało jakąkolwiek nadzieję pozostałym przy życiu Żydom. Chodzi o wysadzenie Wielkiej Synagogi przy ulicy Tłomackie, która stanowiło ostatni symbol istnienia Żydów w Warszawie i w Polsce – mówiła Gość PR24.
Świat ślepy i głuchy na powstanie
W sprawie powstania w getcie warszawskim i holocaustu zawsze powraca pytanie: Dlaczego świat nie reagował na ogrom bestialstwa wobec Żydów?
– Prawdopodobnie nigdy nie znajdziemy odpowiedzi na pytanie, dlaczego świat był bierny. Jan Karski informował o sytuacji zarówno Europę, jak i Amerykę. Informatorów było więcej, ale świat nie chciał uwierzyć i nie reagował – tłumaczyła Aleksandra Karkowska.
W ramach obchodów rocznicy powstania w getcie warszawskim w miastach całej Polski zorganizowana została akcja „Żonkile”. Wolontariusze rozdawali na ulicach papierowe żonkile – symbol pamięci o bohaterach powstania z 1943 roku. Żonkile symbolizują pamięć, szacunek, nadzieję i związane są z osobą Marka Edelmana.
PR24/Grzegorz Maj