Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PolskieRadio 24
Paweł Jakubicki 27.03.2017

74. rocznica akcji pod Arsenałem. "To nie była wolnoamerykanka"

26 marca 1943 roku Grupy Szturmowe Szarych Szeregów zorganizowały akcję pod kryptonimem "Meksyk II". W jej wyniku, w pobliżu warszawskiego Arsenału, uwolniono Jana Bytnara "Rudego" oraz 20 innych więźniów, przewożonych z siedziby Gestapo do więzienia na Pawiaku. O operacji mówił w audycji Historia na Dziś dr Patryk Pleskot z Instytutu Pamięci Narodowej.
Miejsce akcji  ulica Długa, widok w kierunku wschodnim, po lewej stronie Arsenał i wypalony gmach Pasażu SimonsaMiejsce akcji – ulica Długa, widok w kierunku wschodnim, po lewej stronie Arsenał i wypalony gmach Pasażu Simonsawikipedia.com
Posłuchaj
  • 27.03.2017 Dr Patryk Pleskot (IPN) o Akcji pod Arsenałem.
Czytaj także

Jak przypomniał gość, Grupy Szturmowe Szarych Szeregów były jedną z najbardziej zasłużonych formacji młodzieżowych, wykorzystywaną przez Kedyw do działań militarnych. "Rudy" był jednym z jej dowódców, osobą bardzo lubianą, która "wpadła" przypadkowo. – Stwierdzono, że tak zasłużony młody człowiek, mający duże zasługi w dywersji, zasługuje na to, by go odbić – tłumaczył.

Zdaniem Pleskota, profesjonalizm i przeszkolenie młodych ludzi z Grup Szturmowych widać wyraźnie w projekcie Akcji pod Arsenałem. – Pomyślano nie tylko o samej akcji w ataku, ale ubezpieczeniu, zapewniono drogi ucieczki, punkt medyczny. Dokonano bardzo dobrego przeglądu terenu, ustalono trasę przejazdu z alei Szucha do Pawiaka – wskazywał. Na miejsce ataku wybrano zbieg ulic: Bielańskiej, Długiej i Nalewek, gdzie ciężarówka przewożąca więźniów musiała zwolnić.

Gość przypomniał także, że uwolnienie więźnia planowano już trzy dni wcześniej, w ramach akcji "Meksyk I". Nie zdołano jednak uzyskać wymaganej zgody na jej przeprowadzenie od dowódców Oddziałów Dyspozycyjnych Kedywu Komendy Głównej AK. – Widać, jak ci młodzi ludzie chcieli, by to formalno-prawnie było zorganizowane, chcieli uzyskać zielone światło ze strony AK. To nie była wolnoamerykanka, wszystko musiało realizować się według zasad Polskiego Państwa Podziemnego – podkreślił.

Jan Bytnar "Rudy" zmarł 4 dni po uwolnieniu. – Był tylko na trzech przesłuchaniach, ale został zakatowany. Był problem, jak tych rannych doprowadzić do zdrowia, byłoby ryzykowne osadzić ich w szpitalach, w takich warunkach nie było możliwości uratowania życia – zaznaczył Pleskot.

W wyniku ran odniesionych w akcji zmarło również dwóch jej uczestników: Aleksy Dawidowski "Alek" oraz Tadeusz Krzyżewicz "Buzdygan". Straty niemieckie wyniosły 4 zabitych.

W audycji Historia na Dziś była również mowa o aresztowaniu 16 przywódców Państwa Podziemnego, które miało miejsce 27 marca 1945 roku.

Więcej w nagraniu.

Gospodarzem programu był Tadeusz Płużański.

Polskie Radio 24/ip

___________________

Data emisji: 27.03.2017

Godzina emisji: 21:33