Gdyby Jarosław Kilian w którymś momencie zaniechał kontynuowaniu zapoczątkowanej w 1996 roku tradycji głos sprzeciwu i protestu padłby niejeden. Wielu widzów na stałe zarezerwowało w swoim kalendarzu czas, by tym wyjątkowym okresie świątecznej zawieruchy i przygotowań, znaleźć jeden wolny wieczór i wybrać się do Teatru przy Karasia. To właśnie ci widzowie bardzo często pamiętają chwile, gdy jako dzieci przyprowadzane przez rodziców czy nauczycieli z otwartymi ustami śledzili kolorową, rozśpiewaną, momentami zabawną "Pastorałkę". Po latach powracają ponownie, by ze względu na wielowarstwowość tekstu, odnaleźć w nim o wiele głębsze treści.
Jak to się stało, że "Pastorałka" Schillera wpisał się na stałe do repertuaru Teatru Polskiego? Odpowiedzi należy szukać cofając się do 1919 roku, kiedy została po raz pierwszy wystawiona na deskach Teatru Polskiego. Szybko uznana została za jeden z najpiękniejszych polskich testów misteryjnych. Doceniano także powrót do zapominanych już form ludowego teatru jasełkowo-szopkowego a także rzetelny dobór tekstów przez autora. Na zebranie najpiękniejszych polskich kolęd i pastorałek, ułożenie ich w całość Schiller poświęcił kilkanaście lat. Pierwsze wydanie tekstu ukazało się w 1931 roku. W 2005 roku z inicjatywy Jerzego Timoszewicza ukazało się wydanie wznowione. W posłowiu do ostatnio opublikowanego reprintu, historyk teatru napisał: „Schillerowska Pastorałka jak dawniej wędruje po scenach dramatycznych i lalkowych. Pełni swoją funkcję okolicznościowego przedstawienia bożonarodzeniowego (...). Zdarza się, że gubi wśród różnych konstrukcji i dekonstrukcji reżysersko-scenograficznych swój wdzięk i liryzm oraz – co niebagatelne – wyraz religijny. (...) Trwa jednak przecież na polskich scenach i zapewne nieprędko je porzuci. Nie darmo Czesław Miłosz nazwał Pastorałkę dziełem »równie sięgającym w rdzeń polszczyzny jak Pan Tadeusz«”. Premiera "Pastorałki" wyreżyserowanej przez Jarosława Kiliana odbyła się 21 grudnia 1996 roku.
Do pracy nad spektaklem Jarosław Kilian zaangażował niemal cały zespół aktorski Teatru Polskiego. Na przestrzeni kilkunastu lat jedni odchodzili, w zamian pojawiały się inne twarze. Od premiery niezmiennie w spektaklu występują Mieczysław Kalenik jako Józef i Izabella Bukowska jako Maryja. Jak powiedziała Polskiemu Radiu: „Gram tę postać trzynasty sezon. Za każdym razem jest inaczej. Pierwszy razem była od razu po szkole aktorskiej. Grałam z małą nieśmiałością. Potem zostałam matką i zupełnie inaczej grałam tą postać. Zarazem nabrała dla mnie o wiele większego znaczenia.
Fragment spektaklu.
KONKURSNa naszych czytelników czekają podwójne zaproszenia na spektakle w dniach 27 i 28 grudnia.
Pytanie konkursowe brzmi: Podaj nazwisko autora scenografii?
Prawidłowe odpowiedzi należy przesyłać na adres: kultura.konkurs@polskieradio.pl
W tytule wiadomości należy podać tytuł spektaklu, w treści odpowiedź, imię i nazwisko. Ze zwycięzcami konkursu skontaktujemy się drogą mailową.
(mz)
Leon Schiller
Urodził się w 1887 roku, zmarł w 1954. Jego pełne nazwisko to Leon Schiller de Schildenfeld. Reżyser, krytyk i teoretyk teatru, autor scenariuszy teatralnych i radiowych, kompozytor i pieśniarz. Debiutował jako piosenkarz w kabarecie Zielony Balonik w 1906 roku, a jako reżyser w 1917 roku w Teatrze Polskim w Warszawie. W latach 1930-1932 był kierownikiem artystycznym i reżyserem dramatu w Teatrze Wielkim, Rozmaitości i Małym we Lwowie. Zasłynął interpretacjami dramatów Mickiewicza, legendarnymi „Dziadami" w Teatrze Polskim w Warszawie w 1934 roku. Redaktor naczelny pisma Teatr (1947-1949), twórca pisma Pamiętnik Teatralny (1952). Autor artykułów i esejów zebranych w tomach Teatr ogromny, U progu nowego teatru, scenariuszy widowisk: Pastorałka, Kram z piosenkami.