Wyrok dotyczy też związku religijnego muzułmanów. Według Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich zakaz narusza konstytucję i europejską konwencją praw człowieka. Prowadzi też do "dyskryminacji w życiu społecznym i gospodarczym wyznawców judaizmu w Polsce".
Sejm wniósł o umorzenie sprawy, twierdząc, że gminy żydowskie mają prawo do uboju rytualnego na potrzeby religijne swych wyznawców, ale już nie w celach gospodarczych czy handlowych. Takie uprawnienie gmin za "wątpliwe" uznała zaś Prokuratura Generalna, która chciała uznania, że zakaz uboju jest zgodny z konstytucją.
UBÓJ RYTUALNY - czytaj więcej >>>
Uzasadnienie wyroku
Sędzia Maria Gintowt-Jankowicz mówiła w uzasadnieniu wyroku, że zakazu uboju nie uzasadniają ani konstytucyjna przesłanka ochrony zdrowia, ani konieczność ochrony moralności publicznej.
Sędzia podkreśliła, że skoro w Polsce powszechnie akceptowany jest ubój zwierząt gospodarskich, to zakaz jednej z jego form - i to chroniony wolnością religii - nie jest uzasadniony. Dodała, że nie ma jednoznacznych dowodów naukowych, że ubój rytualny jest bardziej bolesny dla zwierząt niż inne formy uboju.
TK zarzucił ustawodawcy niekonsekwencję w ustawie o ochronie zwierząt, bo zakazu zabijania ich bez uprzedniego ogłuszania nie stosuje ona m.in. przy eksperymentach naukowych czy też podczas polowań lub łowienia ryb.
Ubój rytualny dopuszczalny jest w "zdecydowanej większości państw UE" - podkreśliła sędzia Gintowt-Jankowicz. Powołała się m.in. na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.
Decyzja niejednogłośna
Pięcioro z czternaściorga sędziów Trybunału Konstytucyjnego złożyło zdania odrębne do środowego wyroku o niekonstytucyjności zakazu uboju rytualnego.
W swym zdaniu odrębnym sędzia Wojciech Hermeliński uznał, że TK "otworzył drogę do uboju w celach komercyjnych". Według niego ubój rytualny jest bardziej okrutny niż standardowy ubój w rzeźni. Opowiedział się też za utrzymaniem zakazu eksportu mięsa z uboju rytualnego, bo - jak powiedział - w Polsce zabija się w ten sposób więcej zwierząt niż wynoszą potrzeby ok. 8-tysięcznej społeczności żydowskiej.
Również sędzia Teresa Liszcz oceniła, że powinno się ograniczyć ubój rytualny. Także ona uważa, iż jest on bardziej okrutny niż inne rodzaje uśmiercania zwierząt. Wyraziła zarazem szacunek dla wegetarian. Według niej do zadań gmin wyznaniowych nie należy pozyskiwanie mięsa z tego uboju ponad potrzeby społeczności żydowskiej w Polsce.
Według sędziego Stanisława Rymara cała sprawa powinna być przez TK umorzona, bo - jego zdaniem - gminy żydowskie i tak miały i mają prawo do uboju rytualnego na swe potrzeby.
Sędzia Piotr Tuleja ocenił, że ubój rytualny powinien być ograniczony tylko do "wspólnot religijnych znajdujących się na terenie Polski".
Granice dopuszczalnego uboju rytualnego powinny być węższe - oświadczyła sędzia Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz. - Mamy do czynienia z istotną kwestią moralną - dodała.
Spór o ubój
Problem prawny powstał dwa lata temu, kiedy Trybunał orzekł, że rozporządzenie ministra rolnictwa z 2004 roku, na podstawie którego dokonywano uboju rytualnego, było sprzeczne z ustawą o ochronie zwierząt, a przez to z Konstytucją. Problem miała rozwiązać nowelizacja przepisów o ochronie zwierząt, ale w ubiegłym roku Sejm odrzucił rządowy projekt. W związku z tym, według obecnych przepisów ustawy o ochronie zwierząt, taki ubój był zakazany.
Sytuacja ta była nie do przyjęcia dla organizacji żydowskiej i muzułmańskiej. Wskazywały one na zapisy ustawy zasadniczej, która gwarantuje wolność religijną i prawo do kultywowania własnych tradycji oraz przestrzegania wymogów religijnych. Stąd wniosek do Trybunału Konstytucyjnego.
Zakaz uboju rytualnego spowodował protesty międzynarodowych organizacji żydowskich oraz zarzuty antysemityzmu. Protestowali też muzułmanie, którzy mają podobne zasady uboju. Dlatego sprawę badał pełny skład Trybunału Konstytucyjnego.
Ustawa pozwala dziś uśmiercać zwierzęta tylko po uprzednim pozbawieniu ich świadomości - ubój rytualny prowadzony przez Żydów i muzułmanów tego nie przewiduje. Za złamanie ustawy grozi do 2 lat więzienia. ZGWŻ podkreślał, że jego zamiarem nie jest "legalizowanie eksportu mięsa koszernego z Polski".
PAP, bk