Raport zatytułowany "Ukryte w świetle dnia: wojna Putina w Ukrainie" powstał w oparciu o analizę dostępnego materiału, głównie zdjęć satelitarnych oraz wpisów i fotografii publikowanych w internecie i w mediach społecznościowych przez żołnierzy oraz mieszkańców po obu stronach granicy ukraińsko-rosyjskiej.
Dowody na "bezpośrednie zaangażowanie wojskowe Rosji w konflikt na wschodzie Ukrainy" są - jak twierdzą autorzy raportu - "przytłaczające i niezaprzeczalne".
Autorzy raportu przekonują, że Putin wykorzystuje obecne osłabienie walk, jakie nastąpiło po wynegocjowanym w lutym zawieszeniu broni w Mińsku, by "dalej umacniać siły rosyjskie, także te wspierane przez Rosję na wschodzie Ukrainy i by przygotowywać się do kolejnego etapu działań wojennych". Jednocześnie, zdaniem ekspertów Atlantic Council, Kreml "przygotowuje argumenty mające świadczyć, że wszelkie siły zaangażowane w przyszłe walki są prawowitymi siłami ukraińskimi i nie zostały przygotowane przez Moskwę".
- Nie ma problemu Ukrainy, ale jest problem Putina. Nie powinniśmy więc wpadać w pułapkę, że to jest wojna domowa - powiedział podczas prezentacji raportu jeden z jego współautorów, wiceszef Atlantic Council Damon Wilson. Według niego, nie można wykluczyć, że walki zaczną się od nowa. - Możliwe, że Putin przygotowuje kolejne potajemne walki, by trzymać regularne siły z dala od konfliktu - powiedział. - Zadziwiające, że separatyści mają teraz więcej czołgów niż Francja, Niemcy i Włochy razem wzięte - dodał.
"Rosja destabilizuje Ukrainę"
36-stronicowy raport głosi m.in., że zdjęcia satelitarne potwierdzają przemieszczanie się rosyjskich oddziałów i budowanie obozów szkoleniowych wzdłuż granicy ukraińskiej. To w nich gromadzony jest rosyjski sprzęt wojskowy, który następnie jest przewożony na Ukrainę. Zdaniem autorów raportu dowódcy nakazują rosyjskim żołnierzom ukrywać cechy charakterystyczne pojazdów wojskowych, usuwać insygnia z mundurów i przekraczać granicę w celu dołączenia do sił separatystów na wschodzie Ukrainy. Przekonują też, że mimo zawartego w lutym w Mińsku porozumienia o zawieszeniu broni, "prezydent Rosji Władimir Putin kontynuuje wysyłanie wojsk i broni na Ukrainy w celu destabilizacji tego kraju".
Ale jak powiedział były ambasador USA na Ukrainie w latach 2003-06 John Herbst, obecnie ekspert Atlantic Council i jeden z współautorów raportu, jest wysoce nieprawdopodobne, by Putin dokonał nowej masowej operacji na Ukrainie, a przynajmniej nie przed końcem szczytu UE w czerwcu, na którym przywódcy mają zdecydować, czy przedłużyć sankcje wobec Rosji.
- Dla Putina korzystne jest destabilizowanie rządu w Kijowie poprzez zajmowanie małych kawałków ziemi na wschodzie Ukrainy - dodał Herbst.
KRYZYS NA UKRAINIE - serwis specjalny >>>
Zauważył, że takie działania uniemożliwiają rządowi w Kijowie skoncentrowanie się na reformach, a z drugiej strony nie są na tyle znaczące, by sprowokować silniejszą zachodnią reakcję.
Rosyjska broń w rękach separatystów
Według raportu w rękach separatystów znalazła się duża ilość rosyjskiej broni a także elementy uzbrojenia, z których nie korzysta wojsko ukraińskie. To m.in. przenośne przeciwlotnicze pociski rakietowe (MANPADS), różnego typu wyrzutnie rakietowe, przeciwpancerne pociski kierowane, miny i najróżniejszego rodzaju broń ręczna.
Ponadto raport dowodzi, że podczas najważniejszych ofensyw siły rosyjskie na Ukrainie mogły liczyć na osłonę z terytorium Rosji. - Wiele ataków było dokonywanych z terytorium Rosji, a nie z kontrolowanej przez separatystów części Ukrainy - czytamy.
"Rosja nie potrzebuje Krymu"
W czwartek ukraiński prezydent Petro Poroszenko podczas międzynarodowego Forum Bezpieczeństwa w Kijowie powiedział, że Rosja nie potrzebuje zaanektowanego w ubiegłym roku Krymu, lecz chce całej, słabej i zdyskredytowanej Ukrainy. - Chcę raz jeszcze podkreślić: agresorowi niepotrzebny był Krym. Agresor włada jedną szóstą częścią ziemi na planecie i - przepraszam za szczerość - często nie może sobie z nią poradzić. Mamy podstawy twierdzić, że agresorowi potrzebna jest cała Ukraina: słaba, niestabilna, ze zdyskredytowanymi wartościami europejskimi i zdyskredytowanym narodem, który miał siłę podnieść głowę na europejskim Majdanie - mówił.
"Ta wojna jest wstydem dla Rosji"
Prezentacja raportu Atlantic Council zbiegła się w czwartek z publikacją anglojęzycznej wersji raportu pt. "Putin. Wojna" na temat rosyjskiego zaangażowania na Ukrainie, opracowanego przez zamordowanego w kwietniu w Moskwie lidera rosyjskiej opozycji Borysa Niemcowa.
- Putin zniszczył reputację naszego kraju atakując z ukrycia Ukrainę. Ta wojna jest wstydem dla Rosji - powiedział, prezentując ten raport w Atlantic Council, jeden z liderów rosyjskiej opozycji Ilja Jaszyn.
Szacuje się, że w walkach na wschodzie Ukrainy między wspieranymi przez Rosję separatystami a ukraińskimi siłami rządowymi zginęło od kwietnia ubiegłego roku ponad 6 tys. osób.
PAP, bk