W rozmowach w Wiedniu oprócz przedstawicieli Iranu uczestniczyli reprezentanci Stanów Zjednoczonych, Chin, Rosji, Wielkiej Brytanii, Niemiec i Francji.
Prezydent Iranu Hasan Rouhani ogłosił sukces. Jak stwierdził, Teheran osiągnął wszystkie cele. Jednocześnie zapewnił, że jego kraj nie będzie wytwarzał broni atomowej.
Porozumienie chwali także amerykański prezydent Barack Obama. Kongres Stanów Zjednoczonych ma 60 dni na ocenę zawartego w Wiedniu układu.
00:50 Barack Obama Wałkuski 14.07.2015.mp3 Barack Obama o Iranie. Relacja Marka Wałkuskiego (IAR)
Szef Rady Europejskiej Donald Tusk mówi natomiast o przełomie i końcu 13-letniego kryzysu. Podkreśla przy tym, że jeśli porozumienie zostanie w pełni wprowadzone w życie, to może być punktem zwrotnym w relacjach między Iranem a społecznością międzynarodową.
Polski MSZ również przyjął porozumienie z zadowoleniem. "Stanowi ono przejaw rozwagi i odpowiedzialności wszystkich stron zaangażowanych w jego wypracowanie" - napisano w komunikacie ministerstwa. Resort wyraził też nadzieję, że dokument poprawi sytuację na Bliskim Wschodzie i ożywi "tradycyjnie dobre i wzajemnie korzystne" relacje między Polską a Iranem.
Sekretarz generalny NATO mówi o historycznym przełomie, który - jeśli porozumienie zostanie w pełni wprowadzone - wzmocni bezpieczeństwo międzynarodowe. "Ważne teraz, aby Iran wprowadził w życie postanowienia i wypełnił międzynarodowe zobowiązania, aby poprawić bezpieczeństwo w regionie i nie tylko" - czytamy w komunikacie.
Kanclerz Niemiec Angela Merkel zaapelowała jednak do wszystkich stron porozumienia z Iranem o szybką realizację zapisów umowy. Jej zdaniem powstała obecnie szansa na rozwiązanie za pomocą środków dyplomatycznych jednego z najtrudniejszych konfliktów.
- Porozumienie z Iranem jest "ważnym sukcesem" międzynarodowej dyplomacji i skutkiem "uporczywych wysiłków" podejmowanych przez polityków - oświadczyła Merkel.
Sceptyczny jest natomiast Izrael. Premier Benjamin Netanjahu mówi o historycznym błędzie. Jego zdaniem, skutkiem zawartego w Wiedniu porozumienia może być powstanie terrorystycznego reżimu, który będzie mógł wytworzyć nie jedną, a kilka bomb atomowych. - Cóż za porażający, historyczny błąd - powiedział Netanjahu.
00:42 Rafał Motriuk 14.07.2015.mp3 Iran i Izrael o porozumieniu atomowym z Teheranem. Relacja Rafała Motriuka (IAR)
W ramach porozumienia Iran ma zamknąć 3/4 wirówek do wzbogacania uranu. Zamiast 19 tysięcy ma ich być ponad 5 tysięcy. Ta liczba ma się nie zwiększać przez następne 10 lat. Cała procedura wzbogacania będzie się odbywała tylko w jednym ośrodku - w Natanz. W Fordo, gdzie było tysiąc wirówek, pozostaną one na swoim miejscu, ale nie będzie można wzbogacać w nich uranu. Teheran będzie mógł mieć łącznie nie więcej niż 300 kilogramów wzbogaconego uranu i nie będzie mógł zwiększać tego poziomu przez 15 lat. Procedura wzbogacania będzie też mocno ograniczona w badaniach naukowych. Reaktor w mieście Arak nie będzie mógł już wytwarzać plutonu, wykorzystywanego do celów militarnych. Iran ma też przyjąć dodatkowy protokół, zakładający zezwolenie na dokładniejsze inspekcje, także baz wojskowych. Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej ma też uzyskać dostęp do irańskich kopalni uranu nawet na 25 lat. Iran będzie musiał też umożliwić organom ścigania zbadanie poprzednich przypadków domniemanych nadużyć przy wzbogacaniu uranu.
W zamian zostaną zniesione wszystkie sankcje wobec Iranu: Rady Bezpieczeństwa ONZ, USA i Unii Europejskiej. Chodzi między innymi o ograniczenia dotyczące eksportu ropy, i systemu finansowego. Niewykluczone też, że w ciągu 5 lat zostanie zniesione embargo na sprzedaż broni. Będzie to jednak poprzedzone oceną Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. Sprawdzi ona czy w ciągu 5 lat Iran przy swoim programie atomowym kierował się wyłącznie względami pokojowymi. Zakaz handlu rakietami balistycznymi ma się utrzymywać jeszcze przez 8 lat. Ponadto sześć mocarstw-sygnatariuszy, a także Iran i Unia Europejska, utworzą grupę kontaktową, która ma rozwiązywać bieżące problemy.
mr