Prezydent USA i sekretarz generalny NATO zapewnili w poniedziałek o jedności Sojuszu w walce z Państwem Islamskim (IS) oraz "terroryzmem od Brukseli po San Bernardino".
Podczas spotkania w Białym Domu rozmawiali też o wzmocnieniu wschodniej flanki NATO.
Na trzy miesiące przed szczytem NATO w Warszawie prezydent USA Barack Obama przyjął w poniedziałek w Białym Domu sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga.
W wypowiedziach dla mediów po spotkaniu obaj akcentowali zwłaszcza konieczność walki z terroryzmem oraz szkolenia przez NATO w Iraku, Jordanii i innych krajach sił walczących z dżihadystycznym Państwem Islamskim. Obama wyraził opinię, że NATO mogłoby też zacząć "podobne operacje" szkoleniowe w Libii. Podkreślił, że niedawne zamachy w Brukseli pokazują konieczność "wzmocnienia wysiłków antyterrorystycznych w Europie".
Apelował także o dalszą współpracę NATO z Unią Europejską na rzecz łagodzenia kryzysu wokół uchodźców, by chronić życie osób uciekających z Syrii do Grecji i Turcji.
- Doświadczamy od Brukseli po San Bernardino - zapewnił ze swej strony Stoltenberg, nawiązując, poza zamachami w Belgii, także do grudniowej strzelaniny w Kalifornii w Stanach Zjednoczonych, w której z rąk sympatyzującego z Państwem Islamskim małżeństwa zginęło 14 osób. Zapewnił też, że NATO już zaangażowało się w pomoc Grecji i Turcji w stawieniu czoła kryzysowi wokół uchodźców, wysyłając na Morze Egejskie swe okręty.
Problem z Rosją
Obama i Stoltenberg rozmawiali także o sytuacji na Ukrainie w związku z agresją Rosji w tym kraju. Amerykański prezydent zapewnił, że USA i NATO będą dalej pomagać Ukrainie, w obliczu wtargnięcia Rosji na jej terytorium. M.in. będą wspierać ją przez szkolenia, pomagać rozwijać jej wojskowe zdolności defensywne.
Przypomniał też, że wystąpił do Kongresu USA o 3,4 mld dolarów w budżecie USA na 2017 rok na wojskowe wzmacnianie wschodnioeuropejskich państw NATO (tzw. European Reassurance Initiative - ERI), w ramach którego USA chcą wysłać do Europy dodatkową brygadę pancerną. Jak podkreślił Obama, musi być oczywiste, że "artykuł 5 (o wzajemnej obronie członków NATO - PAP) coś oznacza i wypełniamy zobowiązania wobec naszych sojuszników".
Obama i Stoltenberg rozmawiali też o wzmocnieniu wschodniej flanki Paktu. "Staramy się zapewnić państwa frontowe, naszych sojuszników z NATO, że mają nie tylko gwarancje słowne, ale że rozlokowaliśmy realne siły, które są dowodem na nasze przywiązani do artykułu piątego i że stoimy ramię w ramię z sojusznikami" - mówił Barack Obama.
Dodał, że podjęte przez niego działania nie oznaczają przerwania rozmów z Rosją na temat rozwiązania obecnych konfliktów. Zaznaczył, że NATO rozmawia z Rosją, by "zredukować napięcia i potencjalną eskalację".
"Największe wzmocnienie kolektywnej obrony od czasu zimnej wojny"
Sekretarz generalny NATO podziękował USA za ERI i zapewnił, że zabiega, by także inni członkowie Sojuszu podnieśli wydatki na obronę. - Wdrażamy teraz razem największe wzmocnienie kolektywnej obrony od czasu zakończenia zimnej wojny - powiedział Stoltenberg.
Stoltenberg mówił, że NATO pracuje nad odpowiedzią "bardziej asertywnej Rosji". Szef NATO powiedział, że reakcja USA (tj. ERI) to przykład tego, że istnieje więź transatlantycka i przykład tego, jak bardzo ważne są USA w tym systemie bezpieczeństwa.
Afganistan na szczycie w Warszawie
Obama zapowiedział też, że chce, by na szczycie w Warszawie NATO przedyskutowało kwestię dalszej pomocy dla rządu w Afganistanie, w tym szkolenia walczącej z talibami afgańskiej armii.
Prezydent USA nie odpowiedział na zadane mu przez reportera pytanie o wypowiedź faworyta republikańskiego wyścigu prezydenckiego Donalda Trumpa, który wezwał do ograniczenia roli USA w "przestarzałym" jego zdaniem Sojuszu. Zapewnił jednak, że "NATO pozostaje kamieniem węgielnym naszej wspólnej (kolektywnej) obrony i polityki bezpieczeństwa USA".
Obaj liderzy zaznaczyli, że ich spotkanie odbywa się w historycznym momencie i że w poniedziałek przypada 67. rocznica powstania Sojuszu Północnoatlantyckiego.
PAP/IAR/nato.int/agkm
(Wideo: konferencja prezydenta USA Baracka Obamy i sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga)