Prezydent Andrzej Duda podkreślił, że od lat czynione są starania, by Ukraina stała się członkiem Unii Europejskiej, a także NATO. Przyszłość tego kraju i bezpieczeństwo w regionie były jednym z głównych tematów debaty zorganizowanej w ramach obchodów 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
Na Zamku Królewskim w Warszawie prezydenci Polski, Litwy, Łotwy, Estonii i Ukrainy dyskutowali o znaczeniu przyjęcia tej ustawy zasadniczej 230 lat temu, o sytuacji w państwach regionu Europy Środkowo-Wschodniej i o przyszłych wyzwaniach.
Prezydent Andrzej Duda powiedział, że w Konstytucję 3 Maja była głęboko wpisana wolność. Zaznaczył, że stanowiła ona w późniejszych latach "marzenie, które pojawiało się i wracało przy każdym dążeniu narodowo-wyzwoleńczym".
Prezydent Polski podkreślił, że dzisiejsza rocznica jest również okazją do dyskusji o miejscu państw regionu w Europie i na świecie, a także o wyzwaniach, które stoją przez krajami. Wśród nich wymienił między innymi pandemię koronawirusa oraz odbudowę europejskiej gospodarki.
230. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja. Prezydent: zdajemy sobie sprawę, że wolni możemy być tylko razem
Prezydent Duda zaznaczył, że fundamentalne znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej ma wolność, suwerenność i niepodległość Ukrainy oraz Białorusi.
- Również we własnym dobrze pojętym interesie powinniśmy czynić wszystko, aby państwa te mogły się jak najswobodniej i jak najsuwerenniej rozwijać, ciesząc się pełną niepodległością i mogąc realizować we własnym zakresie wszystkie procesy demokratyczne - wskazał. Podkreślił, że ukraiński i białoruski naród „dzielą z nami spuściznę Konstytucji 3 Maja”.
"Wspaniały wzorzec uniwersalnych wartości". Prezydent o Konstytucji 3 maja
Prezydent Polski zaznaczył, że chce "świata, który jest oparty na sile prawa, a nie na prawie siły". - To odniesienie jest jednoznaczne, także w kontekście relacji pomiędzy Ukrainą a Rosją. Przecież Rosja właśnie posługując się prawem siły - wbrew wszelkim regułom prawa międzynarodowego - dokonała napaści na Ukrainę, okupując w tej chwili Krym, okupując okręg ługański, doniecki - podkreślił prezydent Duda.
00:31 11056465_1.mp3 Prezydent Andrzej Duda otworzył debatę o budowaniu relacji w regionie (IAR)
Nieprzewidywalny sąsiad
Prezydent Estonii Kersti Kaljulaid odnosząc się do wyzwań w ramach polityki bezpieczeństwa stwierdziła, że państwa Europy Środkowo-Wschodniej mają problemy z "nieprzewidywalnym sąsiadem na wschodzie". Podkreśliła, że mamy za sobą trudny rok i każdy skupiał się na pandemii koronawirusa, ale - jak zaznaczyła - nadal należy zwracać uwagę na takie wydarzenia jak sytuacja w Gruzji czy na Ukrainie.
Kersti Kaljulaid, mówiąc o odbudowie gospodarczej po pandemii, wyraziła nadzieję, że dzięki pieniądzom i odpowiednim rozwiązaniom państwa regionu będą mogły sprostać wyzwaniom ekonomicznym. Przypomniała, że kraje są częścią wspólnego rynku i należą do inicjatywy Trójmorza.
Wyraziła nadzieję, że współpraca w ramach Trójmorza przyniesie dodatkowe możliwości także Ukrainie. - Wszyscy odnaleźliśmy tego typu możliwości w ramach Unii Europejskiej i będziemy je odnajdować również w przyszłości. Nikt nie będzie pozostawiony sam sobie - podkreśliła.
Wspólna uchwała parlamentów Polski i Litwy. "Konstytucja 3 maja to wyraz odpowiedzialności elit"
Więzi UE i USA
Prezydent Łotwy Egils Levits stwierdził, że dzisiejsza rocznica przypomina pięciu krajom o korzeniach systemu konstytucyjnego. Konstytucję 3 Maja nazwał pierwszą tak demokratyczną i nowoczesną europejską ustawą zasadniczą.
Według Egilsa Levitsa kraje dziś mają te same interesy geopolityczne jako członkowie świata zachodniego. Ocenił, że po kilku latach "turbulencji" udało się zbudować silne więzi między Europą i USA.
- Zachód będzie miał bardzo silną pozycję polityczną na świecie - oświadczył. Podkreślił, że państwa regionu, które są w Unii Europejskiej, są krajami suwerennymi oraz demokratycznymi opartymi o wartości demokratyczne i rządy prawa, ale jednocześnie każde z nich ma swoją własną narodową tożsamość, która - jak ocenił - jest wartością niezwykle cenną.
Czytaj także:
Prezydent Łotwy zaznaczył, że częścią systemu konstytucyjnego, którego rocznicę powstania dziś świetujemy, jest również Ukraina. Zaznaczył, że naród ukraiński wspiera te same wartości, co inne państwa Unii Europejskiej i NATO. Mówił o wspólnej odpowiedzialności, o okazaniu solidarności z nie tylko z narodem ukraińskim, ale również białoruskim, który - jak podkreślił - również walczy o swoje prawa. - Powinniśmy wspierać te wartości nie tylko na papierze, nie tylko słowami, ale również czynami - wskazał.
Konstytucja 3 maja - Serwis Specjalny
Walka o Ukrainę
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski wyraził wdzięczność za wsparcie suwerenności, szczególnie w momencie, gdy okupowany jest Krym, a na wschodzie kraju jest wojna. Podkreślił, że po raz kolejny trwa walka o niepodległość Ukrainy. - Jestem pewien, że nikt nie odda dzisiaj naszej suwerenności - oświadczył.
Wołodymyr Zełenski przypomniał, że Ukraińcy od wieków walczyli o swój kraj, kiedy ktoś starał się narzucić im swoje prawa, gdy byli częścią obcych imperiów. - To właśnie dlatego wiarygodność i lojalność wobec prawa, w tym prawa międzynarodowego, wśród Ukraińców jest czymś oczywistym, ponieważ wcześniej ktoś inny pisał prawa dla Ukraińców - wyjaśniał.
Wołodymyr Zełenski zaznaczył, że chce przywrócić zaufanie narodu do prawa, nadszarpnięte przez historyczne wydarzenia.
Inwestycja w przyszłość
Prezydent Litwy Gitanas Nauseda, wracając do wspólnej przeszłości, powiedział, że w XVIII wieku rosyjskie siły zbrojne chciały zniszczyć niezależność Rzeczpospolitej Obojga Narodów, a rosyjscy dyplomaci mieszali się w wewnętrzne sprawy kraju. Dodał, że Polska była wtedy podzielona i ostatecznie doszło do rozbioru państwa.
Oceniając znaczenie Konstytucji 3 Maja prezydent Litwy stwierdził, że jej uchwalenie było głęboką inwestycją w przyszłość i przyniosło owoce na początku XX wieku, gdy kraje rozpoczęły walkę o niepodległość i stały się suwerenne w 1918 roku.
PAP
Według Gitanasa Nauseda niektóre obecne wydarzenia na Ukrainie przypominają kontekst zdarzeń z końca XVIII wieku, "gdzie zewnętrzne siły chciały interweniować w nasz rozwój".
- Bez wątpienia dzisiaj widzimy coś takiego na Ukrainie, widzimy aneksję Krymu, która się dokonała - nigdy się z nią nie pogodzimy. Ale z drugiej strony widzimy również procesy wewnętrzne, które nie pozwalają i powstrzymują procesy reform, które były tak bardzo pożądane przez ojców założycieli konstytucji 230 lat temu - ocenił.
Prezydent Litwy podkreślił jednocześnie, że wierzy w przyszłość Ukrainy
Wcześniej prezydenci Polski, Litwy, Estonii, Łotwy oraz Ukrainy w 230. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja podpisali wspólną deklarację. Wieczorem zaplanowano uroczysty obiad wydany przez prezydenta Dudę dla wszystkich prezydentów.
Uroczystości państwowe
Wcześniej prezydenci wzięli udział w uroczystościach związanych z 230. rocznicą uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Oprócz prezydenta Polski i władz państwowych uczestniczyli w nich prezydenci Litwy - Gitanas Nauseda, Łotwy - Egils Levits, Estonii - Kersti Kaljulaid oraz Ukrainy - Wołodymr Zełenski. Przyjęli oni również wspólną deklarację z okazji 230-lecia Konstytucji 3 maja.
Po południu przewidziano ponadto dwustronne spotkania prezydenta Dudy z prezydentami Łotwy i Ukrainy. Jutro Andrzej Duda przyjmie w Pałacu Prezydenckim prezydent Estonii.
jbt/pkur