"O budowaniu relacji w regionie". Prezydent otworzył debatę z przywódcami Litwy, Łotwy, Estonii i Ukrainy
Podczas debaty prezydentów pięciu państw Europy Środkowo-Wschodniej zorganizowanej w poniedziałek z okazji 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja prezydent Andrzej Duda przytoczył pytania zadane za pośrednictwem internetu przez Polaków, w tym pytanie dotyczące współpracy w ramach UE w czasie pandemii.
00:31 11056465_1.mp3 Prezydent Andrzej Duda otworzył debatę o budowaniu relacji w regionie (IAR)
W tym kontekście prezydent Łotwy Egils Levits podkreślił, że w UE nie ma peryferii i centrum. Dodał, że wszystkie części Europy powinny być traktowane jako równorzędne. Levits akcentował także konieczność współpracy w różnych dziedzinach, w tym w kwestii ochrony zdrowia czy w polityce zagranicznej państw Wspólnoty.
Prezydent Estonii Kersti Kaljulaid pozytywnie odniosła się do działań UE podczas pandemii. Jej zdaniem to dzięki wspólnemu mechanizmowi zakupu szczepionek udało się zahamować pandemię. Według Kaljulaid państwa Europy Środkowo-Wschodniej w walce z pandemią mogą zaproponować najbardziej dynamiczne podejście, w tym w obszarze nowych technologii, w ramach walki ze skutkami pandemii.
Podkreślała także, podobnie jak Levits, równość państw członkowskich. - Jesteśmy Unią Europejską równych państw, jesteśmy Unią Europejską państw narodowych - oświadczyła prezydent Estonii.
230. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja. Prezydent: zdajemy sobie sprawę, że wolni możemy być tylko razem
Zakup szczepionek
W kontekście wspólnego mechanizmu zakupu szczepionek Kaljulaid oceniła, że poszczególne państwa, zwłaszcza mniejsze, nie mogłyby negocjować z producentami szczepionek tak, jak robi to Unia Europejska.
Prezydent Litwy Gitanas Nauseda podkreślał z kolei wagę konsensusu w działaniach UE. Według Nausedy instytucje unijne zrobiły tyle, ile mogły zrobić w kontekście walki z pandemią. Także według niego obecny system dystrybucji szczepionek gwarantuje równość.
Prezydent Litwy wspomniał również o możliwości rozszerzenia UE i ocenił, że "rodzina europejska" może stać się jeszcze większa z uwagi na to, że jest atrakcyjna dla państw, które są zainteresowane przystąpieniem do niej.
Brak równości
Natomiast prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski stwierdził, że na Ukrainie nie ma poczucia "równości" państw europejskich. - Ukraina w tej chwili, mimo porozumienia, które wynegocjowaliśmy, od Unii Europejskiej nie otrzymała nic - mówił w kontekście szczepionek przeciw COVID-19.
Ukraina otrzymała od UE pierwsze dawki szczepionki w połowie kwietnia. W ramach programu COVAX, który zakłada redystrybucje nadwyżek szczepionki do innych krajów, UE przekazała Ukrainie 117 tys. dawek szczepionki BioNTech/Pfizer.
"Wspaniały wzorzec uniwersalnych wartości". Prezydent o Konstytucji 3 maja
Prezydent Ukrainy wspomniał, że jego kraj podpisał również porozumienia m.in. z Wielką Brytanią i USA i obecnie udało się zaszczepić jedynie 1 mln ludzi. - Teraz mamy podpisaną umowę na dostawę 20 mln szczepionek, ale otrzymamy je pod koniec roku, w III i IV kwartale - powiedział Zełenski.
- Myślę, że nie jest to zgodne z wartościami europejskimi. Myślę, że jest to bardzo niesprawiedliwe - powiedział prezydent Ukrainy.
"Bolesne doświadczenia"
Prezydent Andrzej Duda wyraził zrozumienie dla krytyki wyrażonej przez Zełenskiego. Zdaniem prezydenta Polski głos Zełenskiego pokazuje, że w przyszłości w UE będzie trzeba omówić także "bolesne doświadczenia" pandemii, aby wyciągać wnioski na przyszłość. Dodał, że problem dystrybucji szczepionek był także zauważalny w krajach UE.
- Natomiast to, co słyszymy od pana prezydenta Ukrainy rzeczywiście jest uderzającą, niezwykle bolesną prawdą. To są tematy dla nas na przyszłość bardzo ważne, dla nas jako UE i jej państw członkowskich, a także dla całego programu europejskiego - powiedział Andrzej Duda.
Jednocześnie podczas debaty prezydent Ukrainy akcentował, że UE musi być silną organizacją, która zaprasza kraje chcące przystąpić do Wspólnoty. Podziękował prezydentom Polski, Litwy, Łotwy i Estonii za wspieranie Ukrainy. - Nasz kraj walczy teraz o swoją niepodległość, ale też o pokój w Europie - podkreślił Zełenski w kontekście działań rosyjskich przy wschodniej granicy Ukrainy.
Bezpośrednio po debacie rozpoczęło się dwustronne spotkanie prezydentów Polski i Ukrainy.
pkur