Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PAP
Paweł Bączek 06.06.2021

"Jeden z symboli Polski Niepodległej". Jan Józef Kasprzyk o Pałacu Saskim

- Losy tej budowli w czasie wojny to także symbol - obrócony w stos gruzów Pałac Saski egzemplifikował w jakimś sensie los Polski - powiedział szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. Podkreślił, że odbudowa pałacu, który mógłby być siedzibą ważnej instytucji muzealnej, zasługuje na poparcie.
plac piłsudskiego pałac saski free nac gov 1200 .jpg
"To jest idea Lecha Kaczyńskiego". Prezydent o odbudowie Pałacu Saskiego

Kancelaria Prezydenta poinformowała, że prezydent Andrzej Duda powołał zespół, który do końca czerwca ma przygotować projekt ustawy ws. odbudowy Pałacu Saskiego w Warszawie. Projekt ten następnie trafi do prac w parlamencie.

Czytaj także:

- Powrót do pomysłu odbudowy Pałacu Saskiego zasługuje na pełne uznanie i poparcie. Pałac Saski i znajdujący się w jego arkadach od 1925 r. Grób Nieznanego Żołnierza to jeden z obrazów charakterystycznych dla wizerunku niepodległej II Rzeczypospolitej - przekazał Kasprzyk.

- To jeden z symboli Polski Niepodległej. Losy tej budowli w czasie wojny to także symbol - obrócony w stos gruzów Pałac Saski egzemplifikował w jakimś sensie los Polski. Z kolei to, że nie został odbudowany po wojnie, a zdecydowano się tylko na pozostawienie tego niewielkiego fragmentu z Grobem Nieznanego Żołnierza, pokazywało, jak bardzo komunistom zależało na tym, aby coś, co było w jakimś stopniu ikoną II RP, zostało wymazane z pamięci zbiorowej - dodał.

W ocenie szefa Urzędu ds. Kombatantów pomysł odbudowy Pałacu Saskiego jest porównywalny ze szczęśliwie zakończoną ideą odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. W styczniu 2021 r. minęło 50 lat od podjęcia decyzji o odbudowie tej królewskiej rezydencji.

Pałac Saski jako instytucja muzealna

- Myślę, że odbudowany Pałac byłby dobrym miejscem na lokalizację ważnej instytucji muzealnej poświęconej dziejom Polski i Warszawy. Mógłby gościć w swych wnętrzach wystawy czasowe czy stałe takich instytucji jak Muzeum Historii Polski, Muzeum Wojska Polskiego czy Muzeum Narodowe - podsumował Kasprzyk.

Projekt ustawy w sprawie odbudowy Pałacu Saskiego - jak zapewniła Kancelaria Prezydenta - ma powstać we współpracy z wszystkimi podmiotami, które są zainteresowane kształtem tego przedsięwzięcia odbudowy historycznej - największego od czasu odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie.

W zamierzeniu, które przedstawili urzędnicy prezydenta, Pałac Saski ma zostać odbudowany w jego historycznym kształcie, ale być przy tym miejscem "publicznym i otwartym" z przeznaczeniem na cele edukacyjne, kulturalne, muzealne. Przedsięwzięcie realizowane przez prezydenta, który deklarację o restytucji Pałacu Saskiego podpisał 11 listopada 2018 r. w 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę, zakłada też rządowy program Polskiego Ładu.

***

Pałac Saski, który wzniesiono w wyniku rozbudowy XVII-wiecznego pałacu Jana Andrzeja Morsztyna, był wielokrotnie przebudowywany w kolejnych wiekach. W okresie II Rzeczypospolitej był siedzibą Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, a sąsiedni Pałac Brühla był siedzibą MSZ. Po zniszczeniu Pałacu Saskiego przez Niemców pod koniec grudnia 1944 r. jedynym śladem po nim pozostał fragment trzech środkowych arkad, w których znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza - symboliczna mogiła upamiętniająca bezimiennych żołnierzy poległych w obronie Polski, miejsce obchodów najważniejszych świąt państwowych.

pb