Kwestie związane z reklamami kierowanymi do dzieci reguluje m.in. ustawa o radiofonii i telewizji, która zakazuje np. reklam bezpośrednio nawołujących dzieci do kupowania produktów i zachęcających je do wywierania presji na rodziców. Także w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji są zapisy zakazujące wykorzystywania w reklamach łatwowierności dzieci.
Najlepiej przed wpływem reklam mogą dzieci ochronić rodzice
Jak podkreśla prof. Anna Maria Zawadzka Instytutu Psychologii UG i stowarzyszenia "Dziecko bez reklamy", szkodliwe dla dzieci jest stosowanie nieuczciwej reklamy, która buduje skojarzenia z produktem na takich wartościach jak miłość, przyjaźń, wolność.
- Sprzedając konkretny towar, producent obiecuje zaspokojenie tych wartości i to jest złe. Sama reklama, gdy opiera się na rzetelnej informacji, jest użyteczna i potrzebna. Pomaga dokonać wyboru. Ochrona dzieci powinna wiązać się z walką z nieuczciwą, przerotyzowaną, czy manipulującą reklamą" - podkreśla prof. Zawadzka
Rzecznik praw dziecka Marek Michalak, który uważa, że najlepszymi nauczycielami krytycznego spojrzenia na to, co pokazują media, są rodzice.
- Dobrze jest nauczyć dziecko krytycznego patrzenia na rzeczywistość, która je otacza, również na reklamy. Właśnie w ten sposób wyrabia się gust - zaznaczył Marek Michalak
Dr Alicja Grochowska z Wyższej szkoły Psychologii Społecznej zwraca natomiast uwagę, że nie wszyscy dorośli mają świadomość, jak działają reklamy.
- Dorośli w ponad 80 proc. twierdzą, że na nich reklamy nie wpływają. Psychologowie dobrze wiedzą, że to nieprawda, bo reklama działa na wszystkich" - mówi dr Grochowska
Podkreśla, że dzieci są dużo bardziej podatne na manipulację, perswazję, łatwo w nich rozbudzić emocje i potrzeby.
Badania nie dają jednoznacznych wyników
Jak wynika z badań, które pod kierownictwem dr Grochowskiej przeprowadziła Magdalena Zagrajek, reklama może zmieniać nie tylko opinie, ale również pamięć to, co już wiemy i czego doświadczyliśmy, może być zmienione przez informacje, które do nas dotrą później.
- W badaniach wzięły udział dzieci w wieku 5, 8 i 12 lat, które testowały sok i dwukrotnie oceniały go - przed i po obejrzeniu reklamy. Okazało się, że po obejrzeniu reklamy oceny były lepsze - mówi Magdalena Zagrajek
Najbardziej krytyczne okazały się ośmiolatki - jako jedyna grupa niżej oceniły sok po obejrzeniu reklamy niż przed.
Po obejrzeniu reklamy opinie o produkcie poprawiły się najbardziej w grupie dwunastolatków. Zdaniem Zagrajek może to wynikać z tego, że dzieci w tym wieku najbardziej liczą się ze zdaniem rówieśników, a opinia rodziców i dorosłych ma mniejsze znaczenie. Dwunastolatkom bardziej niż młodszym dzieciom zależy na tym, by być popularnym w swoim środowisku, dlatego chcą mieć "fajne" rzeczy i imponować kolegom.
mr