Polska jest jednym z pierwszych, nowych krajów członkowskich Sojuszu, któremu udało się rozpocząć odtajnianie dokumentów z czasów zimnej wojny. NATO odtajniła kilka tomów dokumentów z okresu stanu wojennego w Polsce. Dotyczą one lat 1980-1984. To kolejny etap upubliczniania informacji na temat stanu wojennego. Pięć lat temu odtajnione zostały archiwa Układu Warszawskiego, a przed trzema laty CIA odtajniła prawie 1500 stron materiałów sporządzonych na podstawie raportów pułkownika Ryszarda Kuklińskiego. Formalny wniosek rządu w Warszawie o upublicznienie dokumentów NATOzostał złożony w grudniu ubiegłego roku.
Odtajnianie materiałów dotyczących Polski zostało przyspieszone o kilkanaście lat, w normalnym trybie upublicznić można byłoby tylko archiwa z połowy lat 70.
Dokumenty dotyczą reakcji sojuszu na sytuację w Polsce przed wprowadzeniem stanu wojennego, a także na to, co działo się gdy czołgi wyjechały już na ulice. Notatka z 1 sierpnia 1981 mówi wprawdzie, że brak jest zagrożenia radziecką interwencją w Polsce, ale Sojusz analizował wcześniej konsekwencje ewentualnej interwencji, chaos w Europie i możliwość przypadkowego wplątania państw NATO konflikt. W kwaterze głównej zakładano też, że rozpoczną się ucieczki Polaków samolotami i planowano przechwytywanie ich przez siły NATO nad wodami międzynarodowymi. Samoloty Sojuszu miały jednak zakaz interwencji, gdyby polskie samoloty były atakowane przez kraje Układu Warszawskiego.
Wśród notatek sporządzanych w kwaterze głównej NATO w latach 1980-1984 są i te, dotyczące wizyty papieża Jana Pawła II w Polsce i entuzjastyczne przyjęcie przez rodaków. Jest także ocena sytuacji gospodarczej, mówiąca o porażce polityki prowadzonej przez Edwarda Gierka, a także sytuacji więźniów politycznych, jak również notatka o zamordowaniu księdza Jerzego Popiełuszki i o nastrojach w Polsce. Archiwiści NATO będą kontynuować prace nad odtajnianiem kolejnych materiałów, które zostaną zaprezentowane na specjalnej wystawie w grudniu, w 30.rocznicę wprowadzenia stanu wojennego.
IAR, agkm