Prezes Fundacji Czyste Powietrze Agata Śmieja mówi, że Multimedialny Raport Klimatyczny to pierwszy tak kompleksowy dokument poświęcony środowisku. Informacje w nim zawarte zostały zaprezentowane z perspektywy czterech żywiołów: ognia, wody, powietrza, ziemi, a także z perspektywy człowieka i jego wpływu na środowisko.
W raporcie można znaleźć materiały i rekomendacje przygotowane dla każdej części kraju przez administrację centralną, samorządowców, naukowców, a także przedstawicieli świata biznesu i organizacji pozarządowych. Artykuły przedstawiają sytuację w każdym z województw, a także rekomendacje, priorytety i cele na nadchodzące lata w obszarze ochrony środowiska i łagodzenia skutków zmian klimatycznych.
"Czyste powietrze" powinno mieć "trzecią nogę"
80 procent gmin w całej Polsce chce wziąć udział w programie "Czyste Powietrze"
W ciągu trzech dni szczytu klimatycznego TOGETAIR zaplanowano kilkanaście debat o ochronie środowiska i polskiej polityce klimatycznej. W opinii ministra klimatu i środowiska Michała Kurtyki, zakres tematyczny podnoszony w trakcie spotkania jest zbieżny z ambicjami i aspiracjami resortu w kontekście transformacji. Szef resortu przypomniał, że dwa miesiące temu rząd przyjął dokument – Polską Politykę Energetyczną Polski do 2040 – wyznaczającą kierunki zmian w sektorze paliwowo-energetycznym.
W trakcie debaty poświęconej walce ze smogiem Filip Kochan z Banku Światowego podkreślił, że strona rządowa w programie "Czyste powietrze" powinna zwrócić szczególną uwagę na najmniej zamożne osoby, których nie stać na termomodernizację domu oraz wymianę źródła ciepła na bardziej ekologiczne.
– Szacujemy, że w Polsce domów, które potrzebowałyby specjalnego wsparcia jest około milion – poinformował przedstawiciel banku.
Przyznał, że jednym z rozwiązań jest program "Stop smog", w którym termomodernizacja może być w 100 proc. sfinansowana przez rząd i samorząd. Zwrócił jednak uwagę, że zainteresowanie tym programem nie jest satysfakcjonujące.
– Potrzebujemy większych działań. Uważamy, że "Czyste powietrze" powinno mieć "trzecią nogę", adresowaną dla ubogich energetycznie – zaznaczył.
Filip Kochan uważa, że tego problemu nie da się rozwiązać od zaraz, ale Bank Światowy deklaruje swoje wsparcie, by w ciągu kilku miesięcy odpowiednie narzędzia z polskimi władzami wypracować.
Stabilne finansowanie programu do 2029 r.
Dyrektor departamentu ochrony powietrza i polityki miejskiej w resorcie klimatu i środowiska Agnieszka Sosnowska przypomniała, że w resorcie powstał już zespól, który ma wypracować odpowiednie mechanizmy kompensacyjne dla osób dotkniętych ubóstwem energetycznym. W lutym powołano zespół ds. wsparcia odbiorcy wrażliwego energii elektrycznej i gazu ziemnego oraz redukcji ubóstwa energetycznego. Zespół ma zaproponować optymalne rozwiązania, bazujące na już funkcjonujących i nowych środkach ochrony odbiorców wrażliwych.
Wiceszef NFOŚIGW Paweł Mirowski podkreślił, że program "Czyste powietrze" jest modyfikowany, aby jak najwięcej beneficjentów mogło z niego skorzystać. W maju ubiegłego roku wprowadzono podwyższony próg dotacji dla mniej zamożnych.
– Środki na realizację tego programu antysmogowego są zabezpieczone – zapewnił pełnomocnik premiera ds. programu "Czyste Powietrze" Bartłomiej Orzeł.
Przekazał, że w KPO na ten cel zarezerwowano ponad 3 mld euro, a kolejnych kilkanaście miliardów euro ma być zabezpieczonych z "normalnych" środków UE na nową perspektywę. Jego zdaniem da to stabilne finansowanie programu do 2029 roku.
Początek drogi ku zeroemisyjnemu transportowi
Z kolei podczas debaty poświęconej elektromobilności, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska Artur Lorkowski powiedział, że w tym roku instytucja chce wspierać zeroemisyjny transport publiczny w miastach, rozwój infrastruktury oraz wymianę floty samochodowej poprzez system dopłat.
W ocenie Macieja Mazura z Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych nasz kraj jest na początku drogi ku zeroemisyjnemu transportowi i mamy w tym obszarze wiele do zrobienia. Przytoczył dane, mówiąc o 20 tys. samochodów z napędem elektrycznym i hybrydowym w Polsce. Dla porównania – jak powiedział – na Ukrainie jest ich 50 tys.
– My cały czas mamy przed sobą dużo pracy do wykonania, bo też wyzwanie, z którym się mierzymy, jest bardzo duże – ocenił prezes Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych.
Maciej Mazur podkreślił jednak, że Polska z kolei dobrze sobie radzi w obszarze transportu publicznego. Artur Lorkowski przypomniał, że miasta w całej Polsce otrzymają wsparcie na zakup 430 autobusów elektrycznych, dzięki czemu ich liczba na drogach się podwoi.
Część uczestników debaty wskazywała na konieczność rozwoju sieci stacji ładowania w naszym kraju. Wiceprezes NFOŚ zapowiedział, że najbliższym czasie będzie uruchomione wsparcie na rozwój tej infrastruktury. Stacje szybkiego ładowania mają otrzymać wyższe dofinansowanie niż stacje wolne, preferowane będą też stacje poza dużymi miastami, gdzie rynek usług ładowania nie jest jeszcze rozwinięty.
Inwestycje za dziesiątki miliardów złotych
Świat po pandemii. Czy wymuszone zmiany będą miały pozytywny wpływ na klimat?
Kolejny panel tematyczny poświęcony był gospodarce wodnej. Wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk podkreślał, że musi ona być długofalowa, a zasadnicze znaczenie w przeciwdziałaniu suszy będzie miało przekazanie Wodom Polskim całości odpowiedzialności za melioracje.
Prezes Wód Polskich Przemysław Daca oświadczył z kolei, że przedsiębiorstwo to tylko w tym roku zamierza wydać ok. 2,5 mld zł na inwestycje wielofunkcyjne – nie tylko przeciwpowodziowe, ale i retencyjne.
– Inwestycje za dziesiątki miliardów złotych, które mamy na liście, dadzą na końcu retencję na poziomie 15 proc. odpływu – stwierdził Przemysław Daca. Przypomniał przy tym, że obecnie wskaźnik ten jest na poziomie niecałych 7 proc.
Jak wskazał prof. Bogdan Ozga-Zieliński z IMGW-PIB, roczny opad w Polsce to 600 mm wody rocznie, z czego ok. 400 mm paruje, a 200 mm, czyli ok. 60 km3 wody – odpływa.
– Gdybyśmy z tego magazynowali 15 proc., nie byłoby źle – ocenił. Dodał przy tym, że w suchych latach odpływa ok. 40 km3, a minimalna ilość żeby pokryć zapotrzebowanie na wodę w Polsce to 35 km3.
Jego zdaniem, rozwiązania proponowane przez Wody Polskie i Ministerstwo Infrastruktury są rozsądne, należy tworzyć i małą retencję, jak i budować duże, sztuczne zbiorniki retencyjne.
Drugi dzień szczytu klimatycznego
W czwartek czeka nas kolejny cykl debat eksperckich. Spotkanie o godzinie 9.05 rozpocznie wiceminister aktywów państwowych Artur Soboń. Następnie czekają nas debaty:
- Sprawiedliwa transformacja – racjonalna przyszłość polskiej energetyki i górnictwa.
- Gaz paliwem transformacji energetycznej.
- Zielony transport – ekologiczna przyszłość kolei, dróg i żeglugi.
- Zeroemisyjne systemy energetyczne.
- Transformacja ciepła systemowego – elektrociepłownie, spalarnie, biomasa, geotermia.
- GOZ, plastik i system kaucyjny.
Przypominamy, że ze względu na pandemię szczyt odbywa się w formule hybrydowej – debaty można śledzić w internecie. Transmisja również na stronie portalu PolskieRadio24.pl.
PolskieRadio24.pl, IAR, PAP, DoS