Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Trójka
Piotr Radecki 31.08.2021

Bez Grudnia '70 nie byłoby Sierpnia '80. Reportaż [POSŁUCHAJ]

– Byłem naocznym świadkiem tych wydarzeń, to na mnie wywarło ogromne wrażenie – przyznaje Andrzej But, działacz Wolnych Związków Zawodowych, które przygotowały strajki sierpniowe. – Nigdy sobie nie wyobrażałem, że partia, która ma w nazwie robotnicza, będzie strzelać do robotników, ale tak się stało – przyznaje. 

Grudzien 70 plakietka 663x364
Grudzień '70 – serwis specjalny Polskiego Radia

Reportaż Marzeny Bakowskiej z Radia Gdańsk opowiada o ludziach, dla których masakra robotników na Wybrzeżu stała się momentem przebudzenia politycznego. Wstrząs wywołany strzałami do bezbronnych, protestujących robotników był przełomem i impulsem. Bez tego nie zaczęliby podziemnej działalności. Bez tego nie zaangażowaliby się w strajk w sierpniu 1980 roku. – Siła Solidarności wypływała z pamięci o masakrze na Wybrzeżu – ocenia autorka audycji. 

Posłuchaj
13:04 PR3 2021_08_31-18-39-45 reportaz.mp3 Wydarzenia grudnia '70 i sierpnia '80 głosami świadków (Reportaż/Trójka)

 

– W grudniu 1970 roku byłem uczniem w zakładach naprawczych taboru kolejowego w Gdańsku. (...) Widziałem, jak panie niosły zakrwawioną flagę Polski, bo ktoś został przejechany przez czołg. To taki moment startu politycznego dla mnie – opowiada Andrzej Osipów, uczestnik Grudnia '70 i Sierpnia '80. 

𝐆𝐫𝐮𝐝𝐳𝐢𝐞𝐧́ 𝟏𝟗𝟕𝟎 ➡ 𝐙𝐛𝐫𝐨𝐝𝐧𝐢𝐚 𝐛𝐞𝐳 𝐤𝐚𝐫𝐲 ❗ – Przystanek Historia odc. 25/IPNtvPL

PAP porozumienia sierpniowe 1200.jpg
"Czterdzieści lat minęło…" Posłuchaj archiwalnych nagrań!

Uczestnik Grudnia '70 Andrzej Gwiazda, kiedy wraz z żoną zdecydował się na działanie w podziemiu, zaczął od przywracania pamięci o masakrze. – Napisaliśmy list do Sejmu, który się nieprzyjemnie kończył, że my uczestnicy wydarzeń z 1970 roku nie mamy wątpliwości, że rację ma KOR, a nie partia. W odpowiedzi dostaliśmy inwigilację i zakaz opuszczania PRL. (...) W Gdańsku po 1970 roku powstała szeroka akcja zakończona w kilku miejscach połowicznym czy czasowym sukcesem, czyli hasło związki bez kierowników i bez partyjnych – wspomina. Opozycjonista opowiadał także o tym, jak narodziła się idea wolnych związków zawodowych. 

>>> WIĘCEJ NA TEMAT SOLIDARNOŚCI W RADIACH WOLNOŚCI

Tak wydarzenia z sierpnia 1980 wspomina Andrzej Kołodziej, działacz Wolnych Związków Zawodowych, który zorganizował strajk w gdyńskiej stoczni. – Przez kilka dni nie mogłem utworzyć komitetu strajkowego. Dla nich najtrudniejsze było pójście pod tę bramę. Dla tych, którzy pamiętali grudzień 70 roku, to im przed oczami stanął tamten obraz. Panicznie wręcz bali się tego, co stało się w 1970 roku – opowiada. 

Porozumienia Sierpniowe i powstanie NSZZ "Solidarność"/dzieje.pl

***

Tytuł reportażu: "Bez Grudnia '70 nie byłoby Sierpnia '80"
Autorka reportażu: Marzena Bakowska
Data emisji: 31.08.2021
Godzina emisji: 18.39

gs