Z nowej puli unijnych środków skorzystają rejony uzdrowiskowe, turystyczne, a także innowacyjni przedsiębiorcy współpracujący z ośrodkami naukowymi i badawczymi.
Prawie 3 mld euro – taką kwotę do 2020 roku otrzyma Małopolska w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. To drugi (po województwie śląskim) pod względem wielkości środków program regionalny. Wśród wielu projektów Małopolska stawia między innymi na politykę energetyczną i zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw.
Bony na innowacje
Jednym z narzędzi sprzyjających pobudzaniu innowacyjności będą bony na innowacje.
– To takie narzędzie dla tych przedsiębiorców, którzy nie są w stanie zrealizować czasem świetnych projektów. Nie mają takiego potencjału, by posiadać ośrodki badawczo-rozwojowe. Chodzi więc o podejście popytowe: to przedsiębiorca wybiera sobie ośrodek, który zrealizuje mu jakąś usługę, a my to zrefundujemy, zapłacimy za to i to do 90 proc. kosztów kwalifikowanych – mówi Rafał Solecki, dyrektor Małopolskiego Centrum Przedsiębiorczości.
Pomoc dla starszych pracowników
Natomiast w obszarze rynku pracy Małopolska chce wspierać pracowników po 50. roku życia.
– Osoby, które pracują, ale ze względu na wykonywany zawód zaczynają mieć problemy zdrowotne, często wypadają z rynku pracy. Stają się osobami bezrobotnymi, bo tracą zdolność wykonywania czynności na określonym stanowisku pracy. Nie ma w przedsiębiorstwach kultury zarządzania wiekiem, polegającej na tym, by przesuwać pracowników, w wyniku utraty zdrowia, na inne stanowisko – wyjaśnia Alina Paluchowska, pełniąca obowiązki dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie.
Krakowskie kotły do wymiany
Najwięcej pieniędzy z Regionalnego Programu Operacyjnego dla województwa małopolskiego będzie jednak przeznaczonych na działania związane z energetyką.
Dla Krakowa zanieczyszczenie środowiska jest niezwykle uciążliwe. Fundusze unijne mają tę sytuację zmienić.
– Mamy nadzieję, że dzięki pieniądzom, które przeznaczone są na ten cel, uda się w radykalny sposób ograniczyć emisję z kotłów węglowych, którymi mieszkańcy Krakowa ogrzewają swoje domy – mówi Jakub Szymański z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, który był gościem radiowej Jedynki.
Mieszkańcy będą mogli zgłaszać się do gmin i ubiegać o dopłaty na wymianę starych kotłów węglowych, które emitują bardzo duże ilości pyłów i dwutlenku węgla.
– Podstawowym sposobem będzie zwiększenie środków na wymianę czy likwidację kotłów węglowych w domach i mieszkaniach. Może to być przyłączenie budynków do sieci ciepłowniczej lub wprowadzanie kotłów gazowych, ekologicznych, które nie emitują pyłów i emitują znacznie mniej dwutlenku węgla – mówi przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego.
Do tej pory Kraków wymienił około 5 tysięcy kotłów. – Szacuje się, że do wymiany jest jeszcze około 30 tysięcy, z Programu Regionalnego może zostać wymienionych 20 tysięcy z nich – podaje Jakub Szymański.
Natomiast w całym województwie liczba kotłów do wymiany to ponad sto tysięcy. Dopłata będzie mogła wynosić do 8 tys. złotych. Na te działania ma być przeznaczone 100 mln euro.
– Za te pieniądze będzie można zlikwidować około 40 tysięcy kotłów w całym województwie – mówi Jakub Szymański.
Rozwiązania ekologiczne i niskoemisyjna gospodarka to bardzo ważna część nowej unijnej perspektywy.
– To największa zmiana, jeśli chodzi o alokację środków w nowej perspektywie finansowej. Unia stawia na cele związane z polityką klimatyczną i wykorzystywanie m.in. odnawialnych źródeł energii, czy zapobieganie zanieczyszczaniu powietrza – mówi dr Jerzy Kwieciński, gość radiowej Jedynki.
I przypomina, że Kraków jest najbardziej atrakcyjnym miejscem dla turystów, w tym w dużej mierze zagranicznych. – Kwestia jakości powietrza przekłada się bardzo silnie na jakość życia – dodaje.
Kraków i cały region mogą sięgać po środki z programów regionalnych, ale i krajowych np. z programu Infrastruktura i Środowisko.
– Kraków w poprzedniej perspektywie sięgał po środki z różnych programów, także z Innowacyjnej Gospodarki. Teraz będzie nowy program Inteligentny Rozwój, z którego przedsiębiorcy, uczelnie, instytuty badawcze będą czerpać – mówi dr Jerzy Kwieciński.
Modernizacja energetyczna ze specjalnym wsparciem
W województwie małopolskim będą też prowadzone inwestycje w zakresie termomodernizacji budynków, ale nie tylko.
Jakub Szymański wyjaśnia, że są środki przeznaczone na modernizację energetyczną budynków użyteczności publicznej. Jest też osobna pula wydzielona na projekty przedsiębiorstw związane z energetyką, począwszy od wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, poprzez modernizację energetyczną własnych budynków, ale także poprzez obniżanie energochłonności w procesach produkcyjnych, usługowych, które świadczą poszczególne firmy.
– Osobny energetyczny pakiet dla przedsiębiorstw będzie dostępny – zapewnia Jakub Szymański.
Województwo, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Małopolski, chce też ograniczać emisję dwutlenku węgla w transporcie. Między innymi wymieniając tabor na bardziej ekologiczny.
– Zamierzamy kupić od 100 do120 autobusów, które będą kursować na liniach aglomeracyjnych wokół Krakowa, a wśród nich będą autobusy hybrydowe i elektryczne – wyjaśnia Marek Gancarczyk, rzecznik Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Krakowie.
Ma być też przeprowadzona modernizacja infrastruktury przesyłu energii elektrycznej.
Programy edukacyjne będą kontynuowane
Województwo małopolskie planuje kontynuację projektu „Małopolskiej Chmury Edukacyjnej”, która łączy edukację w szkołach ponadgimnazjalnych z wykładami na wyższych uczelniach.
Rafał Solecki, dyrektor Małopolskiego Centrum Przedsiębiorczości, mówi, że uczniowie poprzez ten program mają m.in. mieć dostęp do najnowocześniejszych technologii, do ciekawie, interaktywnie prowadzonych zajęć, do kontaktowania się np. z wykładowcami z Akademii Górniczo-Hutniczej.
– Kontynuacje programów są bardzo ważne. Chodzi o wykorzystanie rezultatów z tych projektów, które już zostały zrealizowane i zapewnienie, by nie były one zmarnowane. Przykładem mogą być inwestycje w firmach. W tej chwili trzeba więcej pieniędzy przeznaczyć na badania, na wypracowywanie nowych pomysłów – mówi dr Jerzy Kwieciński.
Zwraca uwagę, że zostanie też położony większy nacisk na szkolnictwo zawodowe, które jest potrzebne dla nowej innowacyjnej gospodarki.
Projekty dla całego województwa
Poprawiony zostanie komfort podróżowania w całym regionie, nie tylko w Krakowie. – Niezbędne są inwestycje w drogi wojewódzkie, ale też w transport zbiorowy. To ważny element naszej polityki inwestycyjnej. Usprawnienie połączeń kolejowych, przygotowanie nowych przystanków, dalsze inwestycje w tabor, po to, by transport zbiorowy dużo lepiej funkcjonował – wylicza przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego.
Drugim przykładem są planowane inwestycje w uzdrowiska, stanowiące cenny zasób regionu i jego unikalny atut.
– Mamy wody mineralne, geotermię, wspaniałą przyrodę, warunki do tego, by tu wypoczywać. Specyfiką naszego programu będzie osobny pakiet inwestycyjny poprawiający atrakcyjność uzdrowisk – mówi Jakub Szymański.
Fundusze unijne będą wykorzystane także na rewitalizację ośrodków miejskich i obszarów wiejskich.
– Odnowienie zdegradowanych obszarów, w tym poprzemysłowych będzie jednym z priorytetów, na który chcemy pozyskać środki. W tej chwili pracujemy nad lokalnym programem rewitalizacji – informuje Rafał Koścień, dyrektor Wydziału Rozwoju Miasta Tarnowa.
Priorytetem dla całego województwa ma być też poprawa jakości powietrza i projekty niskoemisyjne.
Ważna innowacyjność
Położony też zostanie duży nacisk na innowacje w przedsiębiorstwach. – Spora część pieniędzy zostanie przeznaczona na to, by prowadzić badania w przedsiębiorstwach i na absorbowanie do przedsiębiorstw wyników prac badawczo-rozwojowych. To ambitny i wymagający pakiet, który obejmie całą Małopolskę, a nie tylko przedsiębiorstwa krakowskie – dodaje Jakub Szymański.
O unijne środki dla przedsiębiorstw już sięgnęła i zamierza się o nie ubiegać w kolejnych latach spółka MGGP Aero, wykonująca zdjęcia lotnicze, wykorzystywane m.in. w Google Maps.
– Od 13 lat latamy i pozyskujemy dane dotyczące przestrzeni. Bardzo mocno współpracujemy z ośrodkami naukowymi, aby to już nie były nasze wnioski i projekty, ale związane bezpośrednio z nauką i innowacyjnością, projekty interdyscyplinarne – mówi prezes spółki Jacek Siedlik.
Na innowacje będzie przeznaczona duża pula środków z Regionalnego Programu Operacyjnego Małopolski.
– Finansowane będą przede wszystkim dwa rodzaje badań. Ze środków bezzwrotnych badania przemysłowe i eksperymentalne prace rozwojowe. Muszą przynieść odpowiedni skutek: przedsiębiorca musi je wdrożyć – mówi dyrektor Małopolskiego Centrum Przedsiębiorczości Rafał Solecki.
Przedsiębiorstwa natomiast będą mogły ubiegać się o dofinansowanie udziału w międzynarodowych targach oraz o niskooprocentowane pożyczki.
Inteligentne specjalizacje regionów
Dr Jerzy Kwieciński zwraca uwagę, że np. okolice Nowego Sącza to zagłębie ciekawych firm, gdzie inteligentne specjalizacje będą mogły być rozwijane.
– Poprawienie dostępności do prężnej gospodarczo Sądecczyzny, to jeden z silnych postulatów województwa małopolskiego – wskazuje Jakub Szymański z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.
Swój pomysł na innowacyjność i uatrakcyjnienie regionu ma Tarnów. Dzięki środkom unijnym miasto rozwija projekt Tarnowskich Gniazd Innowacyjnych Specjalizacji. Janusz Różycki, dyrektor Wydziału Informatyzacji Urzędu Miasta Tarnowa wyjaśnia, że kompleks ma pomieścić m.in. laboratoria dla młodzieży.
Pierwsze konkursy w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Małopolski mają być ogłoszone na przełomie czerwca i lipca. Będą to konkursy związane z projektami na rzecz zatrudnienia.
Na portalu funduszeeuropejskie.gov.pl – można znaleźć adresy Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich, a w nich bezpłatnie uzyskać informacje na temat unijnego wsparcia w ramach jednego z 22 programów operacyjnych.
Michał Strzałkowski, Karolina Mózgowiec, Grażyna Raszkowska
