W wywiadzie udzielonym portalowi Onet prezes IPN Łukasz Kamiński powiedział o trwającej inwentaryzacji sowieckich pomników. "Do czerwca zaproponujemy akcję, która będzie zachęcać samorządy do likwidowania sowieckich pomników, zanim jeszcze powstanie odpowiednia ustawa" - powiedział prezes IPN. "Ich pozostawienie jest konsekwencją niedokończenia w Polsce przemian z początku lat 90. Był to fatalny błąd, który od lat daje paliwo wykorzystywane w propagandzie i prowokacjach wymierzonych przeciwko naszej ojczyźnie" – podkreślił. Ta wypowiedź wywołała liczne reakcje po stronie rosyjskiej - zarówno polityków, dyplomatów, jak i przedstawicieli instytucji pozarządowych.
Wyjaśniając polskie stanowisko rzecznik MSZ Artur Dmochowski w komunikacie przypominał, że "Polska zapewnia cmentarzom żołnierzy rosyjskich pełną opiekę i ochronę, zatem mówienie o rzekomej 'wojnie pomnikowej' nie ma nic wspólnego z rzeczywistością". Jak czytamy, w Polsce znajduje się 1875 cmentarzy i kwater żołnierzy rosyjskich i radzieckich. "Od 1989 r. nie został zlikwidowany ani jeden z tych cmentarzy. Wszystkie znajdują się pod opieką władz państwowych i są utrzymywane oraz remontowane na koszt państwa polskiego. W ostatnich latach Polska przeznaczyła na ten cel blisko 14 mln złotych" - pisze rzecznik MSZ. Zaznacza przy tym, że wspomniana umowa "nie ma zastosowania do tzw. pomników symbolicznych, nie kryjących pod sobą szczątków żołnierzy, natomiast będących wyłącznie znakami radzieckiej dominacji". Te pomniki - podkreśla Dmochowski - są w gestii władz samorządowych, a jakiekolwiek działania samorządów dotyczące ich są w pełnej zgodzie z prawem polskim i międzynarodowym, a także z umową między Polską a Rosją.
Goście "Debaty Jedynki" (od lewej): Paweł Ukielski, Paweł Kowal, Piotr Dmitrowicz. Foto. Jacek Konecki/Polskie Radio
Goście "Debaty Jedynki" wyjaśniali znaczenie pomników dla strony rosyjskiej, mówili o możliwych rozwiązaniach sporu, a także kolejnych problemach w perspektywie zmian nazw ulic na mocy przyjętej ustawy dekomunizacyjnej.
***
Tytuł audycji: Debata Jedynki
Prowadzi: Marek Mądrzejewski
Goście: Paweł Kowal (historyk, polityk, b. wiceminister spraw zagranicznych, pracownik naukowy Instytutu Studiów Politycznych PAN), Paweł Ukielski (historyk, politolog, wiceprezes IPN), Piotr Dmitrowicz (historyk, publicysta, radio Wnet)
Data emisji: 7.04.2016
Godzina emisji: 17.21
asz/tj