Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Katarzyna Karaś 29.04.2018

Postawy Polaków wobec eksterminacji Żydów

20 stycznia 1942 roku w Berlinie zapadła decyzja o rozpoczęciu masowej eksterminacji ludności żydowskiej. Kierował nią szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, Reinhard Heidrich. Operacja zagrażała przede wszystkim Żydom, ale także wszystkim, którzy chcieli im pomagać.

- Pomóc Żydom można było na najróżniejsze sposoby - od podania przysłowiowej szklanki wody, nakarmienia, chwilowego ukrycia, dania wskazówek, dostarczenia dokumentów, po przyjęcie pod swój dach - wskazał w audycji "Labirynt historii" historyk dr Marcin Urynowicz.

- Za pomoc Żydom w Polsce groziła śmierć i to nie tylko pomagającemu, ale także i jego rodzinie. To nie były żadne procesy, to było mordowanie tych ludzi na miejscu. Trzeba sobie zdać sprawę z tego nieprawdopodobnego ryzyka, które wiązało się z pomocą Żydom i w ogóle z terroru, który był wtedy w Polsce - podkreślił publicysta Bronisław Wildstein.

Rodzina Marciniaków z Rogoźna, Kowalscy z Ciepielowa, a także ich sąsiedzi Kosiorowie, Skoczylasowie i Obuchowicze z Rękówki - wszyscy zostali zabici za ukrywanie Żydów. W 1943 roku pod Jedwabnem za pomoc Żydom Niemcy zamordowali rodzinę Wiszowatych-Szcześniaków i ich ośmioro dzieci. 24 marca 1944 roku zastrzelono Józefa Ulmę, jego ciężarną żonę Wiktorię oraz szóstkę ich dzieci. Takich rodzin było znacznie więcej.

Zapraszamy do wysłuchania całej audycji "Labirynt Historii", w której mówiliśmy o Polakach, którzy ratowali Żydów, a także o tych, którzy na Żydów donosili.

***

Tytuł audycji: Labirynt historii

Prowadzi: Jacek Raginis-Królikiewicz

Czytali: Agnieszka Kunikowska i Zbigniew Moskal

Współpraca reporterska: Maciej Walecki i Łukasz Makuch

Goście: dr Marcin Urynowicz (historyk, Instytut Pamięci Narodowej), dr Mateusz Szpytma (zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej), Bronisław Wildstein (publicysta), dr Mariusz Olczak (historyk, Archiwum Akt Nowych), prof. Jan Żaryn (historyk), Piotr Zychowicz (publicysta)

Realizacja dźwięku i oprawa muzyczna: Dariusz Sałajczyk

W audycji wykorzystano: fragment reportażu Alicji Maciejowskiej "Siostra i brat" oraz wypowiedzi archiwalne

Data emisji: 29.04.2018

Godzina emisji: 14.08

kk