Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Daniel Szablewski 26.05.2020

Lata 1986-1987. W cieniu radzieckiej "pieriestrojki" i "głasnosti" Gorbaczowa

W maju 1987 roku gen. Jaruzelski ogłosił plan stopniowej redukcji zbrojeń w naszej części Europy, który wpisywał się w tzw. "linię Gorbaczowa". Nadszedł czas na "pieriestrojkę" i "głasnost". Jakie były lata 1986-1987 dla Polski?
Posłuchaj
  • Lata 1986-1987. W cieniu radzieckiej "pieriestrojki" i "głasnosti" Gorbaczowa (Historia żywa/Jedynka)
Czytaj także

W marcu 1986 roku z Katedry Gnieźnieńskiej skradziono i częściowo przetopiono relikwiarz św. Wojciecha. W kwietniu doszło do awarii w reaktorze elektrowni atomowej w Czarnobylu na Ukrainie, w wyniku której znaczna część Polski została skażona. Pogarszająca się sytuacja gospodarcza  spowodowała podwyżki podstawowych artykułów spożywczych oraz wzrost niezadowolenia społecznego.

W czerwcu Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego wydał zaoczny wyrok śmierci dla płk. Ryszarda Kuklińskiego. Polska ponownie była w Międzynarodowym Funduszu Walutowym, także z członkostwem w Międzynarodowym Banku Odbudowy i Rozwoju. Nasz dług wobec Zachodu przekroczył 31 miliardów dolarów. Nowy przywódca Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego Michaił Gorbaczow był gościem X Zjazdu PZPR, ogarniętej wewnętrznym kryzysem i deklarującej zdecydowane zwalczanie ugrupowań opozycyjnych. We wrześniu gen. Czesław Kiszczak zapowiedział zwolnienie więźniów politycznych. Kilka miesięcy wcześniej stali się nimi kolejni działacze opozycyjni, w tym Leszek Moczulski oraz ukrywający się do tej pory od początku stanu wojennego Bogdan Borusewicz i Zbigniew Bujak.

We wrześniu powstała jawna Tymczasowa Rada NSZZ "Solidarność". Ujawniły się regionalne struktury Związku. Władze uznały te działania za nielegalne, choć "Solidarność" była afiliowana przy międzynarodowych organizacjach związkowych. Pojawiła się także jawna Tymczasowa  Krajowa Rada Rolników "Solidarność". W  celu poprawy wizerunku władze powołały Radę Konsultacyjną przy przewodniczącym Rady Państwa. 

W styczniu 1987 roku Jan Paweł II spotkał się z Wojciechem Jaruzelskim w Watykanie. Pół roku później papież po raz trzeci udał się z pielgrzymką do ojczyzny i przesłaniem o  prawie "do pracowniczej samorządności".  W maju  gen. Jaruzelski ogłosił plan stopniowej redukcji  zbrojeń w naszej części Europy wpisujący się w "linię Gorbaczowa"  ("pieriestrojkę" i "głasnost"). Katastrofa lotnicza w Lesie Kabackim pod Warszawą. We Wrocławiu pierwszy uliczny happening nowopowstałej artystyczno-anarchistycznej, antykomunistycznej "Pomarańczowej Alternatywy". Ukazał się oficjalnie niezależny miesięcznik "Res Publica". W lipcu władze powołały urząd Rzecznika Praw Obywatelskich. Decyzją Lecha Wałęsy 1 milion dolarów od Kongresu USA "na cele socjalne", co zostało skrytykowane przez część opozycji. We wrześniu wiceprezydent George Bush w Polsce. W następnym miesiącu została powołana Krajowa Komisja Wykonawcza NSZZ "Solidarność", jednolite kierownictwo związku  na czele z Lechem Wałęsą. Listopadowe aresztowanie przywódcy "Solidarności Walczącej" Kornela  Morawieckiego.

Odrodzenie się PPS-u. Także referendum dotyczące reform w państwie w związku z ogłoszeniem w  połowie 1987 roku rządowego "drugiego etapu reformy gospodarczej". Polacy odpowiadali na dwa pytania: w sprawie radykalnego uzdrowienia gospodarki oraz demokratyzacji i umocnienia samorządności.   

***

Tytuł audycji: Historia żywa

Prowadzi:  Dorota Truszczak

Gość: prof. Andrzej Nowak

Data emisji: 25.05.2020 r. 

Godzina emisji: 21.06

DS/ans