Statut Związku został przyjęty 17 września. NSZZ "Solidarność" został zarejestrowany przez Sąd Najwyższy 10 listopada. Związek zrzeszał blisko 10 mln członków. To było około 80 procent pracowników w Polsce.
22:56 ipn 24-06-2020.mp3 40. rocznica powstania Solidarności (Przystanek historia/Jedynka)
Dr Jarosław Szarek zauważa, że źródeł powstania Solidarności było wiele. - Jednym z nich były robotnicze bunty przeciwko władzy komunistycznej - mówi prezes IPN. Podkreśla, że krzywda i upokorzenie grudnia 1970 roku, nieukaranie sprawców masakry na Wybrzeżu przez całe dziesięciolecie tkwiły wśród stoczniowców. Wskazuje, że niezwykle istotnym elementem był fakt istnienia Wolnych Związków Zawodowych w Gdańsku, który pomógł sformułować postulaty i jednocześnie stał się zapleczem organizacyjnym strajkujących w 1980 roku.
Robotnicy wyciągnęli wniosek z 1970 i nie wychodzili na ulice pod lufy komunistycznych służb, a zostali w zakładach pracy i rozpoczynali strajki okupacyjne. Trzecim takim elementem był czerwiec 1979 roku i pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski. - To policzenie się milionów Polaków i to wezwanie do odnowy tej ziemi - mówi historyk.
Zwraca uwagę, że ten ruch daleko wykroczył poza związek zawodowy i miał charakter ogólnonarodowy. Przypomina, że zorganizowała się nie tylko solidarność robotnicza, ale również wiejska, studencka, środowiska twórcze, dziennikarze, ekonomiści, aktorzy.
Dr Jarosław Szarek zwraca uwagę, że następstwem powstania Solidarności był rozpad ZSRR i późniejsze powstanie m.in. Ukrainy, Litwy, Łotwy, Estonii, Gruzji. - To w Polsce zadano śmierć ideologii komunistycznej, kiedy robotnicy pokazali fikcję tej ideologii komunistycznej - mówi prezes IPN. Podkreśla, że żyjemy w takim miejscu Europy, że polskość ma pewną wartość, polskość kosztuje. - Znaczna część młodego pokolenia to widzi - podkreśla gość Programu 1 Polskiego Radia.
Posłuchaj całej audycji, w której również:
W przeddzień rocznicy Radomskiego Czerwca '76 o książce "Śmierć nieosądzona. Sprawa księdza Romana Kotlarza". Autorzy: Szczepan Kowalik, Arkadiusz Kutkowski.
Książka przybliża sylwetkę duchownego, który brał udział w manifestacjach 25 czerwca 1976 r., a następnie w kilku kazaniach upomniał się o osoby represjonowane po tych wydarzeniach i w rezultacie sam stał się ofiarą bezprawnych działań ze strony PRL-owskiego aparatu represji zakończonych jego śmiercią 18 sierpnia 1976 r. Autorzy przypominają też wcześniejszą posługę duszpasterską księdza i losy jego sprawy po 1976 roku, która nie przyniosła zidentyfikowania i ukarania sprawców popełnionych na nim zbrodni.
100-lecie zwycięskiej Bitwy Warszawskiej w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-20. O jej przebiegu i znaczeniu mówi dr Tomasz Łabuszewski z warszawskiego Oddziału IPN.
Od granicy z Łotwą aż do błot poleskich - cały Front Zachodni stanął w ogniu 4 lipca 1920 roku. Rozpoczęła się wielka ofensywa bolszewicka z udziałem 800 tysięcy żołnierzy sowieckich nacierających na wielokrotnie mniejszą armię polską. Dużymi krokami nadchodziła sierpniowa Bitwa Warszawska (13-25 sierpnia) na śmierć i życie, nazwana później Cudem nad Wisłą i jedną z osiemnastu przełomowych bitew w historii świata. Bitwa za sprawą manewru znad Wieprza, czyli kontruderzenia wojsk polskich na tyły Frontu Zachodniego wojsk bolszewickich, zadecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę i przekreśliła plany rozprzestrzenienia komunizmu na Europę Zachodnią.
Cykl "Było, będzie", czyli wybrane artykuły z portalu Przystanekhistoria.pl oraz wydarzenia rocznicowe: 14 czerwca - 80. rocznica deportacji pierwszych Polaków do niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz; 17 czerwca - promocja książki - Balázsa Ablonczyego "Pál Teleki (1879-1941)"; konferencja prasowa prezesa IPN nt. obchodów 40. rocznicy "S" (25 czerwca) oraz dot. 100-lecia Bitwy Warszawskiej (11 sierpnia); konferencja naukowa O Niepodległą - kierunek północno-wschodni - 1920.
Audycja powstała we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej oraz portalem IPN przystanekhistoria.pl.
***
Tytuł audycji: Przystanek Historia
Prowadzi: Paweł Lekki
Goście: dr Jarosław Szarek (prezes IPN), dr Tomasz Łabuszewski (warszawski Oddział IPN)
Data emisji: 24.06.2020 r.
Godzina emisji: 20.30
ag