Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Katarzyna Karaś 05.01.2021

Dziedzictwo Kazimierza III Wielkiego

Sławę u potomnych przyniosła mu kodyfikacja prawa i usprawnienie sądownictwa, oparte o statuty wiślicko-piotrkowskie, jedne z pierwszych na ziemiach polskich pisanych regulacji prawotwórczych odnoszące się do wielu dziedzin życia w państwie, a także ufundowanie Akademii Krakowskiej, pierwszej polskiej uczelni oraz budowlany boom, opisany powiedzeniem "zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną".

lokietek.jpg
Władysław Łokietek - mały wielki człowiek

Posłuchaj
40:24 2021_01_04 21_07_10_PR1_Historia_Zywa.mp3 Dziedzictwo Kazimierza III Wielkiego (Historia żywa/Jedynka)

Według szacunków Marii Boguckiej i Henryka Samsonowicza, podczas jego panowania powstało rekordowo dużo miast - 108. Z kolei Janusz Kurtyka w pracy "Odrodzone królestwo" napisał: "W stosunku do okresu wcześniejszego liczba miast uległa podwojeniu, w Małopolsce niemal potrojeniu".

To dziedzictwo pozostawione przez Kazimierza III Wielkiego - najmłodszego syna Władysława Łokietka i Jadwigi Bolesławówny, który w wieku 23 lat, po śmierci ojca, w 1333 roku, został królem Polski. Feliks Kiryk zauważa, że w okresie jego rządów 70 proc. ludności Polski stanowili chłopi, 20 proc. mieszkańcy miast, a 10 proc. - rycerstwo. Stąd Kazimierz III Wielki zyskał miano "króla chłopów".

Obejmując zwierzchnictwo nad Rusią Czerwoną, dzięki wsparciu Węgier, Kazimierz III Wielki zwiększył obszar naszego państwa ponad dwukrotnie w stosunku do odziedziczonego po ojcu, czyli do 270 tysięcy kilometrów kwadratowych. Królestwo zamieszkiwać miało nawet 2 miliony ludzi. Król mógł zmobilizować blisko 18 tysięcy żołnierzy, czyli trzykrotnie więcej niż Łokietek. Unormował stosunki z królestwem Czech i Zakonem krzyżackim.

Czytaj także:


800px-Prima_Pagina_Chronicae_Galli_Anonymi_Polona.jpg
Nowy cykl: "Poczet – odnowa: od Leszka do Leszka"

Prawdopodobnie władca uzyskiwał dochody równoważne ówczesnej wartości jednej tony złota. Dla porównania królowie Anglii niespełna dwa razy więcej, a Francji - blisko osiem razy więcej. Główne źródło zarobków króla stanowiły krakowskie żupy solne. Był czterokrotnie żonaty, ale nie pozostawił legalnego następcy.

Był ostatnim Piastem na tronie Polski. Czy wyjątkowym? Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.

***

Tytuł audycji: Historia żywa

Prowadzi: Dorota Truszczak 

Gość: prof. Andrzej Nowak (historyk, publicysta, nauczyciel akademicki, sowietolog, autor "Dziejów Polski")

Data emisji: 4.01.2021

Godzina emisji: 21.06

kk/kh