42:00 2021_03_29 21_07_25_PR1_Historia_Zywa.mp3 Królewska para: Jan II Kazimierz Waza i Ludwika Maria Gonzaga (Historia żywa/Jedynka)
Jan Kazimierz, syn Zygmunta III Wazy, został wybrany na króla Polski w wolnej elekcji, w 1648 roku, po śmierci starszego brata Władysława IV. W tym czasie był tytularnym królem Szwecji. Niebawem 39-latek poślubił swoją bratową - królową Ludwikę Marię, arystokratkę francuską.
W pierwszej dekadzie panowania Jana Kazimierza miały miejsce powstania kozackie pod wodzą Bohdana Chmielnickiego. Królestwo najechały także, siejąc spustoszenie, wojska szwedzkie. Tak zwany potop szwedzki spowodował ucieczkę i czasową nieobecność króla w kraju. W drugim dziesięcioleciu rządów Jana Kazimierza doszło do wojny polsko-rosyjskiej, która zakończyła się utratą części Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Nowy cykl: "Poczet – odnowa: od Leszka do Leszka"
Łacińskie inicjały króla ICR (Ioannes Casimirus Rex) już w czasach mu współczesnych, po przetłumaczeniu na język polski, odczytywano jako: początek klęski królestwa. Czy słusznie w pamięci następnych pokoleń zapisał się jako jeden z najgorszych władców i - jak uważa historyk Tadeusz Wasilewski - "postać żałosna"?
Są historycy, którzy dostrzegają talent wojskowy i zdolności polityczne Jana Kazimierza. Wymieniają np. zwycięską bitwę pod Beresteczkiem i ugodę z Kozakami w Białej Cerkwi, czy zawiązanie antyszwedzkiej koalicji Tatarów, Rosji, cesarza Ferdynanda III i Danii, która zapobiegła planom rozbioru Rzeczypospolitej.
Król na pewno nie był ulubieńcem szlachty i możnych, którzy często zrywali sejmy. Zorganizowali też rokosz Lubomirskiego, przeciwstawiając się wzmocnieniu władzy monarchy.
Czytaj także:
Dobrej prasy u obywateli nie miała także królowa.
Ludwika Maria podczas "potopu szwedzkiego" nie opuściła męża, miała doprowadzić do złożenia ślubów lwowskich, oddających Królestwo pod opiekę Matki Boskiej. Zawarła sojusz z Habsburgami przeciwko Szwecji. Stworzyła profrancuską frakcję na Wawelu. Była zwolenniczką reformy państwa zmierzającej do ograniczenia prowadzącej do anarchii "złotej wolności". Założyła pierwszą stałą gazetę tygodniową "Merkuriusz Polski".
Jaki jest bilans rządów Jana II Kazimierza i Ludwiki Marii? Jak zmienili oni dzieje Polski? Zapraszamy do wysłuchania audycji.
***
Tytuł audycji: Historia żywa
Prowadzi: Dorota Truszczak
Gość: prof. Andrzej Nowak (historyk, publicysta, nauczyciel akademicki, sowietolog, autor "Dziejów Polski")
Data emisji: 29.03.2021
Godzina emisji: 21.07
kk