Polskie Państwo Podziemne. Fenomen w okupowanej Europie
Misja skazana na niepowodzenie?
Z powodu aresztowań skład i organizacja Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" (WiN) zmieniały się. W styczniu 1947 roku Łukasz Ciepliński utworzył IV Zarząd Główny WiN. Czy była to misja skazana na niepowodzenie?
24:00 Jedynka/Przystanek Historia 13.10.mp3 Proces ppłk. Łukasza Cieplińskiego i IV Zarządu Głównego WiN (Przystanek Historia/Jedynka)
- Określenie, że była to misja bezsensowna, byłoby kłamliwe i stanowiłoby zaprzeczenie wielowiekowej tradycji insurekcyjnej - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia dr Tomasz Łabuszewski, naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie. - Rzeczywiście decyzja Łukasza Cieplińskiego przypadła na szczególnie dramatyczny moment przekreślający jakiekolwiek nadzieje na zmianę, czyli fałszerstwo pierwszych wyborów do Sejmu Ustawodawczego i z tym się wiązała najskuteczniejsza, jak się okazało, operacja resortu bezpieczeństwa, czyli amnestia, która miała na celu rozbicie w wielu miejscach jednolitych struktur terenowych Podziemia. Więc decyzja Łukasza Cieplińskiego była ze wszech miar heroiczna - opowiada ekspert.
Kolejny proces WiN
Ppłk Łukasz Ciepliński został aresztowany w listopadzie 1947 roku przez funkcjonariuszy UB. Proces IV Zarządu Głównego WiN odbył się w 1950 roku.
Jak przyznaje gość audycji, proces IV Zarządu różnił się od pozostałych przede wszystkim długością śledztwa. - To jest paradoks, bo pierwsze trzy Zarządy Główne WiN dysponowały realną siłą, a czwarty już tej siły zdecydowanie nie miał - podkreśla. - Śledztwa i same procesy pierwszych trzech zarządów trwały po kilka tygodni, najwyżej miesięcy. Drugi element, który jest wspólny dla wszystkich tych procesów, to wymiar propagandowy. Każdy z nich był spektaklem wymyślonym przez resort bezpieczeństwa i władze partyjne i każdy z nich miał do odegrania konkretną rolę. IV Zarządowi przypadła rola przypisania Zrzeszeniu WiN miana agentury obcych wywiadów i że miał kontakty z czołowymi hierarchami Kościoła katolickiego - wyjaśnia dr Łabuszewski.
Aresztowania członków IV Zarządu
Członkowie IV Zarządu zostali aresztowani między 27 listopada 1947, a 1 lutego 1948 roku. 1 marca 1951 roku w więzieniu mokotowskim w Warszawie komuniści zamordowali siedmiu członków Zarządu. Byli to: ppłk Łukasz Ciepliński, mjr Adam Lazarowicz, mjr Mieczysław Kawalec, kpt. Franciszek Błażej, kpt. Józef Rzepka, por. Karol Chmiel i por. Józef Batory.
- Patrząc na proces IV Zarządu widzimy, że należało pokazać wszem i wobec, że władza komunistyczna jest bezlitosna wobec swoich przeciwników. Taką rolę odstraszającą ten wyrok spełnił - ocenił gość audycji.
V Zarząd WiN składał się także z funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa (UB). - Poprzez przejęcie tras kurierskich UB chciał dotrzeć do ośrodków wywiadowczych państw zachodnich, ulokowanych głównie na terenie Niemiec. To pierwszy cel, który został z powodzeniem zrealizowany, a drugi to jest zohydzenie szyldu Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" - dopowiada rozmówca Doroty Truszczak.
Czytaj również:
W audycji także:
- Narodowy Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych (19.10) i wspomnienie o ks. Jerzym Popiełuszce. Święto obchodzone jest w rocznicę zamordowania ks. Jerzego Popiełuszki przez funkcjonariuszy SB.
- Książka: Adam Pleskaczyński "Wartheland. Dzieje zbrodni" o funkcjonowaniu w Wielkopolsce i na ziemi łódzkiej "wzorcowego okręgu Rzeszy", w którym prowadzona była najbardziej rasistowska i bezwzględna polityka narodowościowa spośród wszystkich obszarów bezpośrednio wcielonych do Niemiec.
- W cyklu "Było, będzie" o wybranych wydarzeniach organizowanych przez IPN oraz o wybranych artykułach z portalu PrzystanekHistoria.pl.
Audycja powstaje przy współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej i portalem IPN PrzystanekHistoria.pl.
***
Tytuł audycji: Przystanek Historia
Prowadzi: Dorota Truszczak
Materiały: Justyna Majchrzak, Katarzyna Semaan
Goście: dr Tomasz Łabuszewski (naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie), prof. Filip Musiał (dyrektor Oddziału IPN w Krakowie)
Data emisji: 13.10.2021 r.
Godzina emisji: 19.30
ans