Dysleksja to schorzenie, o którym mówimy, kiedy dziecko ma trudności w nauce pisania i czytania, chociaż jest do tego zdolne intelektualnie.
Badania Katarzyny Chyl mają doprowadzić do stworzenia modelu, dzięki któremu będzie można przewidzieć, czy dane dziecko będzie rozwijać się typowo, czy jest zagrożone rozwojem dysleksji. Jest ona laureatką specjalnego stypendium imienia profesor Barbary Skargi w ramach programu START przyznawanego osobie, której badania wyróżniają się odważnym przekraczaniem granic pomiędzy różnymi dziedzinami nauki, otwierają nowe perspektywy badawcze i tworzą nowe wartości w nauce.
Katarzyna Chyl zwraca uwagę, że czytanie jest kluczową kompetencją w polskiej szkole, nawet w takich przedmiotach ścisłych jak matematyka, czy fizyka. - Uczniowie muszą choćby przeczytać podręcznik. Dzieci, które gorzej radzą sobie w szkole z czytaniem, mają pod górkę - zauważa stypendystka. Dlatego dysleksja to ważny problem.
Gość Programu 1 Polskiego Radia podkreśla, że dziecko w szkole zaczyna poznawać litery i do tego, żeby skutecznie nauczyć się liter potrzebna jest ważna kompetencja nazywana świadomością chronologiczną. Chodzi o zgranie głoski i litery. Ocenia się, że na dysleksję może cierpieć ok. 10 procent dzieci. Co ciekawe, dysleksja ma silny komponent genetyczny. Jeżeli jedno z rodziców ją miało, to jest 50 proc. szansy, że również dziecko będzie dyslektykiem. Jeśli oboje rodzice cierpieli na dysleksję, możliwość ta wzrasta do 70 proc.
Badania struktury i funkcji mózgu dzieci wykonywane są na skanerze Siemens Trio o natężeniu pola 3 Tesla w Pracowni Obrazowania Mózgu, IBD PAN. Od lewej – Agnieszka Kacprzak, Katarzyna Chyl, Magdalena Łuniewska i Katarzyna Jednoróg. (fot. Anna Mirgos)
W badaniach Katarzyna Chyl z zespołem wykorzystuje rezonans magnetyczny sprawdzając, jak zachowuje się mózg podczas wykonywania różnych zadań, w tym czytania. Przebadano 111 dzieci sprawdzając ich mózgi na początku pierwszej klasy i pod koniec drugiej lub na początku trzeciej. - Mogliśmy stwierdzić, co się zmieniło w odpowiedzi na słowa mówione i pisane, bo identyczne zadanie zostało zadane w tych dwóch punktach czasowych - wyjaśnia naukowiec. Przy okazji stwierdzono, że mózg dzieci trochę inaczej pracuje, kiedy uczy czytać się po polsku, albo po angielsku.
Wyniki pracy młodej polskiej badaczki zaowocowały już publikacjami w prestiżowych pismach: Journal of Child Psychology and Psychiatry oraz Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry.
***
Tytuł audycji: "Ludzie Nauki" w cyklu Eureka
Prowadził: Krzysztof Michalski
Gość: Katarzyna Chyl (doktorantka z Pracowni Neurobiologii Procesów Językowych w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk, laureatka stypendium START)
Data emisji: 25.05.2020
Godzina emisji: 19.08
ag