Jan Ołdakowski: powstańcy uczą młodych, że patriotyzm wymaga zaangażowania
Eugeniusz Lokajski urodził się 14 grudnia 1908 roku, zmarł 25 września 1944 roku. Był lekkoatletą i olimpijczykiem, ale przez całe życie zajmował się również fotografią. Podczas Powstania Warszawskiego był oficerem łącznikowym kompanii "Koszta", a 30 sierpnia został jej dowódcą. Uprawniono go do "noszenia i używania aparatu fotograficznego i filmowego".
W drugiej połowie sierpnia 1944 roku w kinie "Palladium" zaprezentowano film jego autorstwa prezentujący szturm na budynek PAST-y. Zdjęcia, które wykonywał, budziły powszechne uznanie, a dziś są nieocenionym świadectwem tamtych dni. Należą do wystawy stałej w Muzeum Powstania Warszawskiego. Na czym polega ich wyjątkowość?
23:04 Eureka 5-05-20221 Eugeniusz Lokajski - sportowiec i fotograf dokumentujący Powstanie Warszawskie
Rejestrował powstańczego ducha
Lokajski dokumentował przebieg walk i niemieckie zbrodnie, ale rejestrował przede wszystkim ludzi. Nie interesowały go ruiny czy broń. - Pokazywał poczucie wspólnoty, która towarzyszyła wielu powstańcom, wielu mieszkańcom Śródmieścia. U niego na zdjęciach widać to, że nawet w najtrudniejszych momentach człowieczeństwo jest bardzo ważne, że to człowieczeństwo jest nadrzędnym uczuciem - mówi w "Eurece" Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego.
Fb/Muzeum Powstania Warszawskiego
Gość audycji nie kryje, że bez zdjęć Lokajskiego Muzeum Powstania Warszawskiego byłoby zupełnie innym miejscem. To właśnie wyjątkowe klisze czynią je tak popularnym. - Myśmy je dostali na początku od siostry Eugeniusza Lokajskiego. Te zdjęcia pozwoliły zbudować wystawę, gdzie na pierwszym planie pojawili się ludzie. Nie wydarzenia historyczne, nie proces militarny, ale ludzie. Z tymi spojrzeniami, czasami zmęczonymi, czasami kpiącymi - tłumaczy Ołdakowski.
Muzeum Powstania Warszawskiego w kolejną rocznicę Powstania
Niedokończona misja...
Wobec coraz bardziej realnej kapitulacji powstania, Lokajski opuścił Śródmieście i posłuszny rozkazowi udał się do Komendy Głównej AK. Tam miał odpowiadać za wykonywanie zdjęć do fałszywych dokumentów, umożliwiających walczącym wydostanie się ze stolicy. Tego samego dnia, 25 września zginął pod gruzami kamienicy, w której urządził swoją pracownię. - Negatywy tych wyjątkowych zdjęć wyniosła jego siostra - mówi gość Polskiego Radia.
YouTube/Muzeum Powstania Warszawskiego
Kiedy zdjęcia trafiły do zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, poddano je profesjonalnej obróbce cyfrowej. Zabiegi te przyczyniły się do szczególnych i istotnych odkryć - Znaleźliśmy kilkadziesiąt nowych osób, które są na tych zdjęciach. One były wcześniej ukryte w cieniu, nie było ich widać dokładnie, a teraz można je zidentyfikować. Widać dużo szczegółów - wyjaśnia dyrektor muzeum Jan Ołdakowski.
Wyjątkowy album
Zdjęcia Lokajskiego można kontemplować nie tylko na wystawie stałej. Muzeum Powstania Warszawskiego wydało album "Eugeniusz Lokajski 'Brok' 1908 - 1944 Fotoreporter". Uwagę zwraca nie tylko oddany duch tamtych dni, ale również wysoka jakość materiału. - Trudno uwierzyć, że to są zdjęcia zrobione 77 lat temu. Ma się wrażenie, że to jakaś grupa rekonstrukcyjna i te zdjęcia są dzisiejsze - mówi gość audycji.
W związku ze znoszeniem obostrzeń na terenie całego kraju od środy 5 maja Muzeum Powstania Warszawskiego jest znów dostępne dla zwiedzających. Nowością jest oferta "Tajne komplety". To pięć, dostosowanych do wieku uczestników, tematów dotyczących Powstania Warszawskiego. Grupy mogą liczyć pięć osób. Alternatywą jest samodzielne zwiedzanie z audioprzewodnikiem dostępnym na smartfony.
Zobacz też:
Ponadto w audycji:
Magurski Park Narodowy to jedna z najbogatszych ostoi fauny leśnej w Karpatach. Jednym z ważniejszych zadań na tych terenach jest ochrona przyrody. Celem jest zachowanie zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin i zwierząt oraz charakterystycznych siedlisk przyrodniczych mających znaczenie dla ochrony wartości przyrodniczych całej Europy. Na terenie parku można zaobserwować wszystkie duże drapieżniki żyjące w Polsce, takie jak wilk, ryś czy niedźwiedź.
Z przyrodnikiem z Magurskiego Parku Narodowego, Konradem Krasoniem porozmawiamy o tym, czego potrzebujemy, by skutecznie chronić przyrodę i jakie efekty zmian klimatycznych możemy zaobserwować na terenie parku.
***
Tytuł audycji: Eureka
Prowadząca: Katarzyna Jankowska
Goście: Jan Ołdakowski (dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego), Konrad Krasoń (ornitolog, Magurski Park Narodowy)
Data emisji: 5.05.2021
Godzina emisji: 19:30
mg