Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Katarzyna Karaś 02.08.2021

Powstanie Warszawskie. Dramatyczne karty z historii Polskiego Radia

Podczas Powstania Warszawskiego radiowcy rozpoczęli nadawanie swoich programów już 9 sierpnia 1944 roku, zaś dzień wcześniej wyemitowane zostały komunikaty przygotowane przez zespół Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej. Jednym z najbardziej oczekiwanych był codzienny komentarz "Dzień walki" Edmunda Osmańczyka, który - jako "Jan Gor" - donosił o sytuacji w walczącej Warszawie.
Posłuchaj
  • Rozmowę z Edmundem Osmańczykiem przeprowadził prof. Maciej Józef Kwiatkowski, który poza tym, że był wybitnym radiowcem, był także powstańcem warszawskim (Jedynka/Eureka)
Czytaj także

Powstanie Warszawskie 1200 PAP.jpg
"Opowieść o Andrzeju Morro". Audycja specjalna w Jedynce
Posłuchaj
25:44 2021_08_02 19_29_56_PR1_Eureka.mp3 Rozmowę z Edmundem Osmańczykiem przeprowadził prof. Maciej Józef Kwiatkowski, który poza tym, że był wybitnym radiowcem, był także powstańcem warszawskim (Jedynka/Eureka)

Audycje emitowane były na falach krótkich radia "Błyskawica". - Mam wszystkie te teksty w moim pamiętniku, którego nie ogłosiłem i jeszcze chyba nieprędko ogłoszę - mówił w archiwalnym wywiadzie Edmund Osmańczyk.

Rozmowę przeprowadził prof. Maciej Józef Kwiatkowski, który poza tym, że był wybitnym radiowcem, był także powstańcem warszawskim - nosił pseudonim "Kopański". Uważany jest również za najwybitniejszego powojennego historyka radia w Polsce.

Śmierć czteromiesięcznego synka

Głos Edmunda Osmańczyka szczególnie poruszający był 21 września. Edmund Osmańczyk odczytał wtedy dramatyczny i wzruszający tekst "Krzyk o pomoc". Po latach, kiedy prof. Maciej Józef Kwiatkowski, pokazał mu ten komentarz, nadal wzbudzał on w nim ogromne emocje.

- 21 września 1944 roku, Warszawa wciąż jeszcze walczy. Przez 52 dni wołamy o pomoc dla żołnierzy i dla ludności cywilnej, a pomoc wciąż niewystarczająca i ofiar coraz więcej. Po wielokroć wołaliśmy o pomoc dla najbiedniejszych w stolicy (…). Nie będę czytał… - przerwał nagle rozmowę Edmund Osmańczyk.

Ten komentarz Edmund Osmańczyk napisał parę godzin po śmierci czteromiesięcznego synka Łukasza, który zmarł na zapalenie płuc w ruinach domu przy ulicy Wilczej.

- Mnie wypada przeprosić bardzo pana Edmunda Osmańczyka, ponieważ tekst, który mu pokazałem, jest tekstem wstrząsającym. Pamiętam ten tekst jako słuchacz. Wrył mi się tak w pamięć, bo słuchałem audycji "Błyskawicy" i Polskiego Radia codziennie. Przypominam sobie ten dzień, kiedy 21 września nadano ten tekst. Przepraszam pana Edmunda Osmańczyka ze względu na to, że jest to tekst o śmierci jego dziecka - wyjaśnił słuchaczom.

W audycji także:

Rozmowa z prof. Marianem Markiem Drozdowskim z Instytutu Historii PAN, autorem wielu książek poświęconych Powstaniu Warszawskiemu - m.in. "Powstanie sierpniowe 1944" i "Świat wobec Powstania Warszawskiego 1944" - o relacjach między dowództwem Armii Krajowej, dowództwem powstania a rządem londyńskim, a także o sytuacji międzynarodowej - porzuceniu przez sojuszników i o grze aliantów zachodnich ze Stalinem, jaka się wobec Polski toczyła.

***

Polskie Radio aktywnie włącza się w obchody w 77. rocznicy Powstania Warszawskiego. Wszystkie anteny publicznego nadawcy przygotowały szereg unikatowych materiałów, zawierających m.in. archiwalne nagrania oraz rozmowy z ekspertami i historykami. 1 sierpnia z radioodbiorników płynęły dźwięki powstańczych pieśni oraz wspomnienia tych, którzy w 1944 roku bohatersko walczyli o Warszawę i wolną Polskę.

***

Tytuł audycji: "Eureka" 

Prowadził: Krzysztof Michalski

Goście: prof. Marian Marek Drozdowski (Instytut Historii PAN), prof. Maciej Józef Kwiatkowski (radiowiec, powstanie warszawski), Edmund Osmańczyk ("Jan Gor", autor codziennych komentarzy "Dzień walki" podczas Powstania Warszawskiego)

Data emisji: 2.08.2021 

Godzina emisji: 19.29

DS