W woj. pomorskim wskazano na takie obszary, na takie specjalizacje, które najdokładniej odzwierciedlają jego specyfikę.
– Wśród nich najważniejszymi są te specjalizacje, które wiążą się z technologiami off-shore oraz portowo-logistycznymi. Następnie mamy technologie interaktywne w środowisku nasyconym informacyjnie. Trzeci rodzaj to technologie ekoefektywne w produkcji, przesyle, dystrybucji, zużyciu energii i paliw, a także w budownictwie. I jeszcze są technologie medyczne, w zakresie chorób cywilizacyjnych i okresu starzenia się – wyjaśnia gość Jedynki: dr Magdalena Markiewicz, prodziekan Wydziału Ekonomicznego Uniwersytetu Gdańskiego.
Cztery zakresy technologiczne
Jeśli chodzi o technologie off-shorowe i portowo-logistyczne to tutaj jest bardzo wiele projektów związanych z eksploracją i bezpieczeństwem środowiska morskiego. Jest tu przewidziana m.in. budowa konstrukcji pływających, monitoring środowiska morskiego. Są tu też technologie związane z wykorzystywaniem unikatowych związków produkowanych przez organizmy morskie.
Natomiast technologie interaktywne to m.in. multimodalne interfejsy człowiek-maszyna, Text-to-Speech (TTS), która zamienia cyfrowy tekst na mowę, czy Speech-to-Text. Jest to też wyjście naprzeciw potrzebom osób niepełnosprawnym.
– Bardzo ważna rzeczą w dzisiejszych czasach jest też przesyłanie i przetwarzanie danych. Czyli to wszystko, co wiąże się z bardzo już dużym biznesem Big Data oraz z inżynierią kosmiczną i satelitarną – podkreśla dr Magdalena Markiewicz.
I dodaje, że w przypadku technologii ekoefektywnych głównie zwraca się uwagę na poprawę efektywności energetycznej w budownictwie i przemyśle. Chodzi tu też o magazynowanie energii.
– Specyficzną i nową kwestią jest smart grid, czyli wykorzystywanie w dystrybucji energii łączenia energii odnawialnej i konwencjonalnej, co ma duże znaczenie dla dostaw do prosumentów, którzy nie tylko wykorzystują, ale też produkują energię – podkreśla gość Jedynki.
Pomorze przeciw cukrzycy
W ramach czwartej specjalizacji – medycznej, projekty skupiają się na chorobach cywilizacyjnych oraz na chorobach związanych z okresem starzenia się.
W taką medyczną specjalizację wpisuje się spółka Poltreg, która rozwija nowatorską metodę leczenia cukrzycy typu pierwszego.
– Pobieramy od małego pacjenta odpowiednią ilość krwi, a następnie w laboratorium jest ten preparat obrabiany, zwiększamy ilość komórek T regulatorowych, które chronią pacjenta przed komplikacjami cukrzycy typu pierwszego. Po 10–14 dniach ten preparat jest podawany z powrotem pacjentowi, bez żadnych modyfikacji genetycznych – tłumaczy Katarzyna Michalak-Magda, prezes spółki.
Spółka już otrzymała unijne wsparcie z trzech różnych programów.
– Środki unijne, dedykowane wdrażaniu innowacji są świetnym narzędziem dla obniżania ryzyka dla inwestorów. Zakładając, że spółka posiada grant w wysokości prawie 10 mln złotych, to wkład własny inwestora wynosi tylko ok. 3 mln złotych, a nie 10 mln zł, które musiałby wyłożyć bez tych środków. Poza tym jest to też weryfikacja przedsiębiorstwa, takiego start-upu. Jeżeli zaufało nam Narodowe Centrum Badania i Rozwoju przyznając grant, jeżeli zaufała nam bezpośrednio Komisja Europejska, to my jesteśmy zweryfikowanym podmiotem dla potencjalnego inwestora – podkreśla Katarzyna Michalak-Magda.
Pomorski Broker Eksportowy
Na Pomorzu są duże szanse, by rozwijane tu innowacyjne produkty i usługi „poszły” w świat.
– Bardzo wiele instytucji stara się stworzyć różnego rodzaju możliwości. Jeden z najnowszych projektów to jest Pomorski Broker Eksportowy, gdzie jest bardzo duże wsparcie ze strony funduszy europejskich, Programów Regionalnych. Jest zaangażowana także Agencja Rozwoju Pomorza i Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. Chodzi o wsparcie eksportu mikro- i małych firm, które chciałyby skierować swoje innowacyjne produkty do innych krajów. Ale jest tu też badanie możliwości wsparcia różnych kierunków eksportu. To olbrzymi projekt, który właśnie wdrażamy – tłumaczy dr Markiewicz.
Jak podkreśla Łukasz Żelewski, prezes Agencji Rozwoju Pomorza, Broker Eksportowy – w tej nazwie jest wszystko.
– Chcemy przedsiębiorcom pomóc „uciekać” ze swoimi dobrymi produktami za granicę. Chcemy powołać w paru kluczowych miejscach na świecie brokera, który by pomagał firmom nawet w bardzo odległych częściach świata. Bo wychodzimy poza Europę – mówi prezes.
O takim wsparciu myśli firma TMA Automation, wytwarzająca automatyczne stanowiska do produkcji, m.in. dla branży tworzyw sztucznych.
– Do Europy eksportować będzie nam w miarę prosto, ale do Stanów Zjednoczonych, do Ameryki Południowej, do Azji – już nie. Pomijając koszty transportu, przelotu, to komunikacja z daną osobą, która jest tam na miejscu, czy w przypadku konieczności np. napraw, jest to bardzo ważne. A rynek np. w USA jest ciężki, od strony wejścia. Ale jest tam bardzo duży rynek zbytu – tłumaczy Marek Piotr Łangowski, prezes Zarządu TNA Automation.
Z pomocy Brokera Eksportowego firmy będą mogły korzystać od 2017 roku.
Inwestuj na Pomorzu
Ze środków unijnych finansowany jest projekt Invest in Pomerania. Ma on pomagać inwestorom krajowym i zagranicznym, którzy zdecydują się na ulokowanie swojego biznesu w regionie. Projekt jest odpowiedzią na dwa problemy – brak odpowiednio przygotowanych gruntów inwestycyjnych i brak rąk do pracy.
– Mamy takie wrażenie, że inwestycje, które w ostatnich latach w naszym województwie wręcz się „rozszalały”, mogą się niedługo zderzyć z barierą braku rąk do pracy. Chcemy temu zapobiec. Wiele jest różnych pomysłów, począwszy od pomysłów dotykających ludzi z bardzo wysublimowanym wykształceniem, jak już legendarni informatycy, a skończywszy na mistrzach w swoich zawodach. Na Pomorzu brakuje dużych albo średnich terenów inwestycyjnych, dobrze uzbrojonych. Przegrywaliśmy z innymi miejscami w Polsce walkę o świetnych inwestorów właśnie z powodu braku takich terenów. Dlatego chcemy parudziesięciohektarowe tereny, dobrze uzbrojone przygotować dla inwestorów – wyjaśnia Łukasz Żelewski, prezes Agencji Rozwoju Pomorza.
Na przedsiębiorców czekają też pożyczki na tzw. inwestycje podstawowe. Nabór wniosków niedługo ruszy – przypomina Marcin Szumny z Głównego Punktu informacyjnego Funduszy Europejskich w Gdańsku.
– Chodzi o polepszenie sytuacji firmy na rynku, o poprawę jej konkurencyjności, o zmiany technologiczne, organizacyjne, o tworzenie i doposażenie miejsc pracy. Tego rodzaju inwestycje mają być wspierane instrumentami finansowymi. Czyli będzie to podobne do obecnie dostępnego programu Jeremy. Będą to preferencyjne kredyty i pożyczki na realizację inwestycji – tłumaczy Marcin Szumny.
Pula środków dla przedsiębiorstw jest spora. W Programie Regionalnym dotacje trafiają przede wszystkim do innowacyjnych firm, z tzw. inteligentnych specjalizacji. A pożyczki i gwarancje są dla pozostałych.
Wykształcić kadrę
W woj. pomorskim nie jest problemem brak pracy, ale brak dobrych specjalistów. Stąd Region stawia też na kształcenie i zawodowe, i na edukację wyższą, w czym biorą udział pomorskie uczelnie.
– Mamy wielką świadomość tego, że powinniśmy dobrze przygotowywać naszych absolwentów do podjęcia pracy. Stwarzane są nowe kierunki, nowe specjalności i bardzo silnie stawiamy na współpracę z biznesem. Zwłaszcza Uniwersytet Gdański, ale też inne uczelnie starają się bardzo ściśle współpracować z przedstawicielami biznesu. Tworzone są konwenty i rady ekspertów. Są też inwestycje infrastrukturalne, np. na Wydziale Ekonomicznym mamy trzy laboratoria, które powstały ściśle we współpracy z biznesem, jak np. laboratorium związane z danymi finansowymi, we współpracy z Reutersem. Na innych wydziałach Uniwersytetu Gdańskiego mamy laboratoria translatoryczne, czy fizyczne z unikatową aparaturą – wylicza gość radiowej Jedynki.
Jest więc szansa na komercjalizację wyników prac badawczych. Uniwersytet Gdański bierze udział w wielu projektach i ma nadzieję na wzrost współpracy sektora badawczego z sektorem przedsiębiorstw. A to zapewni lepsze warunki funkcjonowania nauki i edukacji, ale też ma wpływ na przyciąganie studentów, naukowców, którzy będą mogli skutecznie konkurować w zakresie prowadzonych badań, co wpłynie na wzrost pozycji pomorskich uczelni.
Wsparcie aktywizacji zawodowej i społecznej
W najbliższym czasie będzie można sięgnąć także po wsparcie na aktywizację zawodową i dokształcanie się.
– Myślimy tutaj o pomocy dla osób, które chcą podwyższać swoje kwalifikacje zawodowe. Będzie można ubiegać się o wsparcie na kursy językowe, kursy komputerowe i dodatkowe kursy zawodowe – wylicza Marcin Fuchs z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.
Wsparcie RPO Pomorza jest też przeznaczone na projekty społeczne. Mieszkańcy mogą starać się o granty na wspólne inicjatywy za pośrednictwem Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej. Natomiast organizacje pozarządowe mogą liczyć na profesjonale doradztwo.
– Mieszkańcy, którzy są bez pracy, ci, którzy są zagrożeni tym, że ich branża będzie się zmniejszała, mogą wystąpić o przekwalifikowanie, mogą stworzyć tzw. podmioty ekonomii społecznej, np. spółdzielnię socjalną, stworzyć swój własny biznes, dotowany przez państwo i Unię Europejską. Inny typ działań to są organizacje pozarządowe, które mogą współdziałać np. przy organizacji hotelu, żeby wychowankowie domów dziecka mogli tam się uczyć biznesu, a później znaleźć zatrudnienie – wyjaśnia Michał Glaser, dyrektor Biura Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot.
Taki hotel powstał już rok temu. Stworzyła go Gdańska Fundacja Innowacji Społecznej.
Wspólne inwestycje samorządów
Województwo pomorskie stawia też na współpracę pomiędzy sąsiadującymi samorządami, gdzie będą realizowane wspólne inwestycje.
– To m.in. wspólny bilet elektroniczny, System Roweru Metropolitalnego czy rewitalizacja w gminach – dodaje Michał Glaser, dyrektor Biura Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot.
Pod koniec tego roku samorządy będą mogły aplikować o dofinansowanie projektów związanych z turystyką.
– Będziemy przyjmować projekty z zakresu Walory przyrodnicze. To są trzy strategiczne projekty: Kajakiem przez Pomorze, Pomorskie trasy rowerowe oraz Pętla Żuławska i Zatoki Gdańskiej. To wszystko są kontynuacje. Tam, gdzie jest np. jakaś rzeka – to projekt szlak kajakowy skupia wszystkie samorządy leżące nad taką rzeką, i można wtedy złożyć wspólny, kompleksowy projekt turystyczny – wyjaśnia Jan Szymański z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.
Dofinansowanie na te projekty może cieszyć się dużym zainteresowaniem, podobnie jak dotacje na odnawialne źródła energii, o które będzie można się starać od 12 grudnia.
– Na realizację inwestycji związanych z budową, rozbudową, przebudową instalacji, które będą służyć wytwarzaniu ekoenergii ze źródeł odnawialnych. Z głównym nastawieniem na energię pochodzącą ze słońca, biomasę, biogaz i geotermię. Takie działanie też jest przewidywane przez program krajowy Infrastruktura i Środowisko. Dlatego te mniejsze moce będą finansowane z Programu Regionalnego, a te większe inwestycje z programu krajowego – podkreśla Marcin Szumny z Głównego Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich w Gdańsku.
Informacje o środkach unijnych na Pomorzu i aktualnych naborach wniosków można znaleźć na stronie rpo.pomorskie.eu, a także w Punktach Informacyjnych Funduszy Europejskich. Ogłoszenia o aktualnych naborach wniosków w całej Polsce można znaleźć na stronie Ministerstwa Rozwoju: www.funduszeeuropejskie.gov.pl.
Sylwia Zadrożna, Karolina Mózgowiec, Małgorzata Byrska