W warszawskiej Kordegardzie - Galerii Narodowego Centrum Kultury (NCK) w czwartek 17.09.2020 otwarta została wystawa pt. "Niepamięci", artystyczna opowieść o życiu polskich jeńców – więźniów sowieckich łagrów.
Historyk Memoriału: Katyń to zbrodnia, ale wciąż nikt w Rosji nie nazywa Stalina i NKWD zbrodniarzami
Katarzyna Haber przypominała, że wystawa "Niepamięci" została zrealizowana w 81. Rocznicę sowieckiej napaści na Polskę, ale jej głównym celem jest upamiętnienie Zbrodni Katyńskiej.
- Pokazujemy prace dziewięciu artystów, spośród których wyróżniają się prace Józefa Czapskiego, ale poziom prac jest bardzo wyrównany. Przede wszystkim mamy do czynienia z rysunkami, ze względu na warunki obozowe więźniowie nie mieli dostępu do materiałów malarskich, w najlepszy wypadku są to akwarele. Wszystkie prace dotyczą tematu obozowego, tych skrajnych przeżyć, są zapisem życia codziennego z łagru. To prace jeńców, którzy patrzą własnymi oczami na makabryczne zmagania z rzeczywistością - mówiła kuratorka wystawy.
Na wystawie można zobaczyć prace Aleksandra Witliba, Adama Kossowskiego, Edwarda Manteuffla Szoege, Józefa Czapskiego, Zygmunta Turkiewicza, Stanisława Westwalewicza, Adama Kossowskiego, Józefa Lipińskiego oraz Franciszka Kupki.
19:59 PR24_MPLS 2020_09_19-15-06-36.mp3 19.09.2020 Katarzyna Haber (Polskie Radio 24 / Temat dnia)
- W obozach w Starobielsku, Kozielsku, Ostaszkowie znalazło się dziesięć procent ówczesnej polskiej elity. To są straty nie do oszacowania. Na przykładzie artystów, którzy znaleźli się w obozach, tych którzy ocaleli, pokazujemy, że tak naprawdę zostali skazania na niepamięć, znaleźli się na przymusowej emigracji. To wyeliminowało ich ze świata sztuki, to postacie tragiczne. Poza Józefem Czapskim wszyscy są zapomniani - dodała Katarzyna Haber.
Po sowieckiej agresji na Polskę 17 września 1939 r. w niewoli znalazło się ok. 250 tys. polskich jeńców, w tym ponad 10 tys. oficerów, którzy trafili do sieci obozów utworzonych przez szefa NKWD Ławrientija Berię. Wiosną 1940 r. funkcjonariusze NKWD – wykonując uchwałę Józefa Stalina i jego politbiura z 5 marca 1940 r. – rozstrzelali prawie 22 tys. polskich obywateli przetrzymywanych w obozach i w więzieniach w Związku Sowieckim.
Wśród zamordowanych była elita przedwojennej Polski: oficerowie Wojska Polskiego, policjanci i oficerowie rezerwy: urzędnicy, lekarze, profesorowie, prawnicy, nauczyciele, inżynierowie, duchowni, literaci, kupcy i działacze społeczni. W tym samym czasie, kiedy NKWD mordowało polskich jeńców i więźniów, ich rodziny stały się ofiarami masowej deportacji w głąb ZSRR, przeprowadzonej również przez władze sowieckie.
Czytaj także:
Więcej w nagraniu.
***
Audycja: Temat dnia / Gość PR24
Prowadzący: Tadeusz Płużański
Gość: Katarzyna Haber
Data emisji: 19.09.2020
Godzina emisji: 15.06
PR24/ka